‘We willen dolgraag weer alle reizigers vervoeren’

OV-bedrijven staan te trappelen om weer alle reizigers te kunnen vervoeren. Dat zegt Pedro Peters, de voorman van branchevereniging van OV bedrijven nl. Maar, erkent hij: het zal nog lang duren voordat het openbaar vervoer weer op het oude niveau zit. En voordat reizigers weer volledig terug kunnen keren is er eerst een positief advies nodig van het Outbreak Management Team. Want: veiligheid voorop.

De afgelopen periode klonk al de oproep om niet-essentiële reizen buiten de spits mogelijk te maken. Zo riep Rover eerder op om een exit-strategie voor het openbaar vervoer en deed ook Treinreiziger.nl een pleidooi om in de daluren meer reizen mogelijk te maken. Ook op sociale media klinkt die oproep steeds luider. “De NS heeft mij vakkundig de auto in gejaagd met hun anti-mensenpropaganda”, zegt bijvoorbeeld Juliën Otten op twitter. “Mensen voelen zich niet meer welkom in het OV”, zegt ook Joachim op twitter.

De voorman van de branchevereniging zegt te begrijpen dat reizigers zich niet meer welkom voelen. “Maar het is overmacht”, zo zegt Peters in een uitgebreid interview met Treinreiziger.nl. Hij legt uit: “Het kabinet heeft besloten tot een intelligente lockdown om het besmettingsrisico te verkleinen. Dat is logisch, want niemand wil corona. Maar wij willen ook dolgraag alle reizigers vervoeren. Alleen: het moet wel veilig kunnen.”

De oproep om alleen noodzakelijke reizen te maken hoorden we in eerste instantie vooral vanuit de vervoerders. Pas later vanuit het kabinet. Wie heeft het initiatief genomen tot deze oproep?
“Minister Cora van Nieuwenhuizen heeft ons half maart bij elkaar geroepen toen de lockdown werd afgekondigd en gevraagd: hoe gaan we dit in het openbaar vervoer aanpakken? Toen hebben we met elkaar bedacht om op te roepen tot alleen noodzakelijke reizen. Ik ben heel blij dat het openbaar vervoer als vitaal is aangemerkt, zodat we in ieder geval konden blijven rijden voor de mensen voor wie het echt noodzakelijk is en niet zoals restaurants bijvoorbeeld dicht hoefde.”

U zegt: een reis naar een familielid of een partner kan ook een noodzakelijke reis zijn. Het lijkt daarmee dat u nu ook een ruimere definitie hanteert als in de beginperiode.
“Sinds 2 juni rijden we weer een maximale dienstregeling en is het dragen van een mondkapje verplicht, omdat 1,5 meter afstand houden niet altijd haalbaar is. Daardoor kunnen we in bus, tram, trein en metro 40% van het aantal reizigers vervoeren wat we voor corona vervoerden. Daardoor is er meer ruimte ontstaan. Je beslist zelf wat een noodzakelijke reis is, dat bepalen wij niet voor je. Een reis naar een familielid of je verkering kan heel noodzakelijk zijn.”

In België wordt er gesproken om elke inwoner tien treinritten cadeau te doen, in Zwitserland gaan de toeristische treinen weer rijden, en in veel landen mag de normale capaciteit gebruikt worden. Bent u niet jaloers op uw buitenlandse collega’s?
“Nee, ik ben niet jaloers. In andere landen hebben mensen thuis opgesloten gezeten, terwijl wij een minder ontwrichtende intelligente lockdown hadden. Maar we balen er natuurlijk wel enorm van dat we door deze situatie niet gewoon alle reizigers kunnen vervoeren. Pijn doet dat wel.”

Als straks de grenzen open gaan, komen er toeristen naar Amsterdam die daar met het openbaar vervoer gaan reizen. Dan moet er toch ook ruimte zijn voor andere niet-noodzakelijke reizen?
“Het kabinet heeft voor verdere versoepeling als randvoorwaarde gesteld dat het openbaar vervoer het aankan. Daarom hebben we nu ook advies gevraagd aan het Outbreak Management Team. Want als er niet meer ruimte ontstaat in het openbaar vervoer, dan kunnen er ook niet meer toeristen naar Amsterdam komen.”

Opgepropt in een vliegtuig op vakantie kan weer. De luchtvaartsector zegt dat door goede ‘Hepa’-luchtfilters het virus zich veel minder makkelijk verspreid. In hoeverre kijkt de OV-sector naar andere ventilatiesystemen?
“Ik zie ook op social media veel de vergelijking tussen de luchtvaart en het openbaar vervoer. Maar het is appels met peren vergelijken. De ventilatie werkt totaal anders. In de luchtvaart is de ventilatie volledig ‘kunstmatig’, terwijl het openbaar vervoer de lucht rechtstreeks van buiten kan gebruiken. Ventileren kan in het openbaar vervoer ook bijvoorbeeld door open raampjes en op de eindhalte de deuren van een bus open te laten staan, gecombineerd met mechanische ventilatie. Het is dus niet nodig om andere ventilatiesystemen te gaan gebruiken.”

NS kijkt naar een aanmeldservice, om daarmee reizigers beter gespreid te kunnen laten reizen. Is zoiets breder uit te rollen?
“Allereerst wil ik het misverstand wegnemen dat NS werkt aan een reserveringsplicht. Dat is niet zo. De aanmeldservice die NS nu test is meer een soort hulpmiddel zodat reizigers weten hoe druk het is, en zich daardoor zelf kunnen bepalen om een trein eerder of later te nemen. Als reserveren in de trein al naar voren zou komen, is dat zeker geen optie in bijvoorbeeld de metro. Wel is 9292 bezig om ook een drukte-indicator te ontwikkelen voor bus, tram en metro. Maar dat is niet van vandaag op morgen klaar, ook niet op 1 juli.”

Welke impact heeft deze crisis op lange termijn voor het openbaar vervoer? Reizigersaantallen zullen hoe dan ook de komende jaren lager liggen. Bent u niet bang dat daardoor de investeringsagenda voor OV onder druk komt te staan?
“Het zal inderdaad nog lang duren voordat we op het oude niveau zitten. We zijn nu bezig allerlei scenario’s aan het uitwerken, maar ik denk dat we in 2021 nog niet op zeventig procent van het aantal reizigers zullen zitten als in het pre-coronatijdperk. Maar dat neemt niet weg dat voor de lange termijn investeringen in het openbaar vervoer nodig blijven. Want de trek naar de grote steden blijft, en ook de vraag naar mobiliteit zal terugkeren. Dit kabinet is volledig terecht vooral bezig om de brand te blussen, maar er komt ook een volgend kabinet. Die zal echt moeten investeren in het openbaar vervoer. Dat is niet alleen een oproep van ons als vervoerders, maar ook van de ANWB en de autobranche.”

Is dat ook nodig als we meer thuis blijven werken?
“Ja. We zullen inderdaad vaker thuis blijven werken, maar niet zo vaak als nu. Straks verwacht ik dat we bijvoorbeeld vier in plaats van vijf dagen per week op kantoor werken en dat er ook meer digitale colleges zullen blijven. Dat is alleen maar positief, want dat verlaagt de druk op de spitsuren.”

Voorzitter van OV-NL was tot maart misschien een parttime functie. Maar, nu bent u waarschijnlijk fulltime in de weer. Dat is vast anders dan u zich had voorgesteld. Hoe is dat voor u?
“Dat klopt. Toen ik bij de RET met ‘pensioen’ ging vroegen de andere collega’s of ik voorzitter wilde zijn van OV-NL, omdat ik niet meer gebonden was aan een bedrijf. De verwachting was dat dit ongeveer een dag per week zou kosten. En dat klopte tot maart ook aardig. Toevallig liep op 10 maart een andere klus waarmee ik drie dagen per week bezig was af, waardoor ik vanaf 15 maart vol aan de bak kon voor OV-NL. Ik voel mij bevoorrecht dat ik dit kan doen. Ik hou van het openbaar vervoer en we zien nu weer hoe cruciaal OV is voor de samenleving en het is zeer de moeite waard dat ik mij hier nu voor kan inzetten.”