Van Boxtel neemt afscheid en blikt terug op 5 jaar NS

NS topman Roger van Boxtel neemt na vijf jaar afscheid van de Nederlandse Spoorwegen. De president-directeur zou aanvankelijk vandaag een afscheidstournee maken door Nederland, maar vanwege de opleving van het coronavirus is dit niet doorgegaan. Daarom heeft de topman digitaal afscheid genomen.

NS in rustig vaarwater brengen

Van Boxtel werd vijf jaar geleden aangesteld om de rust bij NS te laten terugkeren. Vlak daarvoor was zijn voorganger – Timo Huges – ontslagen vanwege frauduleus handelen bij de concessie Limburg. Ook lag het Fyra debacle nog vers in het geheugen. “Ik vond het toen echt een bedrijf in verwarring” blikt Van Boxtel terug. Hij wijst erop dat naast Huges toen meerdere topfunctionarissen net ontslagen waren. “Dat gaf zoveel onrust, wantrouwen en twijfel binnen het bedrijf. Wat is die top nu allemaal aan het doen?”.

Door heel veel naar het personeel te luisteren en overal werkbezoeken af te leggen wist Van Boxtel de rust terug te brengen. Maar ook richting de politiek wist NS vertrouwen terug te winnen door een aantal symbolische maatregelen te nemen (afstoten van aantal stationsformules en een periode niet mee te doen met andere aanbestedingen).

Prestaties verbeteren

Om rust te krijgen binnen het bedrijf moesten ook de prestaties verbeterd worden. Hij merkte ook dat de dossierkennis beperkt was, en dat veel prestatie afspraken niet gehaald dreigde te worden. Daarop besloot de topman overal – van personeelsverblijven tot bij werkplaatsen – een dashboard op te hangen met de eisen en prestaties. “Daarop kon je bijna letterlijk, van maand op maand zien, hoe onze prestaties beter werden. Ik vond het mooi om zo ook het hele bedrijf mee te nemen. Dat je iedereen laat delen in de vreugde dat het beter gaat.”

De prestaties zijn de afgelopen vijf jaar dan ook flink verbeterd, en bereikte in 2019 een nieuw hoogtepunt. De topman benadrukt dat het spoorbedrijf die prestatie gezamenlijk heeft gerealiseerd.

Hogesnelheidslijn

Toch bleef de hogesnelheidslijn lange tijd een hoofdpijndossier. Van Boxtel: “In de politieke arena waren wij het kwetsbaarst met de hogesnelheidslijn. Die presteerde niet. Er vielen steeds treinen stil. Ik heb toen gevraagd hoe zit het projectteam in elkaar?” De topman kwam er achter dat er bij NS wel 30 mensen mee bezig waren. “Ik heb ze toen allemaal aan een tafel uitgenodigd en gevraagd wie is er nu echt de baas hier? En toen zat iedereen elkaar aan te kijken”. Van Boxtel besloot dat het anders moest. “Er moet wel één iemand zijn die de focus aanbrengt”.

De topman deed er alles aan om het dossier eigen te maken. Zo ging hij in voorbereiding van een hoorzitting in de Tweede Kamer ‘s nachts mee langs het spoor om met eigen ogen te zien waar de trein vaak stil valt. “En toen kon ik in de Tweede Kamer precies uitleggen: het ligt dáár en dáár aan. Dit doen wij beter, maar hier kunnen we niet anders. En als u het niet gelooft, ga allemaal maar mee met de trein”. En zo gebeurde het dat alle fractiespecialisten omtrent openbaar vervoer een ritje mee gingen met de machinist op de hsl.

Trein naar Berlijn

Alhoewel Van Boxtel veel succes wist te behalen, lukte niet alles. Zo hield de vertrekkend topman meerdere malen een pleidooi voor een snellere trein naar Berlijn. Ook zonder HSL zou er 1,5 a 2 uur vanaf te halen moeten zijn, bepleitte hij samen met ProRail. Van Boxtel: “Ik vind het zelf jammer dat het mij niet gelukt is binnen deze vijf jaar sneller naar Berlijn te rijden. (…) Dat gaat toch tien jaar duren, voordat dit klaar is. Maar dan rijden we ook in 4 a 4,5 uur naar Berlijn”.

Portret Spoorwegmuseum

Met de ambitie voor een snellere trein naar Berlijn gaat Marjan Rintel verder, de opvolger van Van Boxtel. Rintel prijst tijdens het digitale afscheid van de afzwaaiende directeur de vertrekkend topman. “Je hebt mij wijze lessen meegegeven, en daar ben ik heel dankbaar voor.” Ook anderen, zoals minister Cora van Nieuwenhuizen, staatssecretaris Ankie Broekers-Knol en minister Wope Hoekstra, bedanken de vertrekkend topman voor zijn inzet en prestaties.

Een portret van Van Boxtel komt nu te hangen in het spoorwegmuseum, waar ook alle andere eerdere directeuren geportretteerd hangen.