“Twijfels bij investeringen Hoekse Lijn”

OV-experts zijn tegenover versbeton.nl kritisch over de ombouw van de Hoekse Lijn. De ombouw zou veel te veel geld hebben gekost en dat geld had beter besteed kunnen worden. Dat is één van de conclusies van een uitgebreide reconstructie van onderzoekscollectief Spit voor Vers Beton, OPEN Rotterdam, WOS en SCHIE.

Te duur

Het idee van de Hoekse Lijn Metro is afkomstig uit de koker van TU Delft-alumnus Lars Lutje Schipholt. Hij leverde in 1993 een scriptie in over het onderwerp en startte later het OV-adviesbureau inno-V. “De spoorlijn lag er al, zelfde spoorbreedte, nog even de beveiliging doen, dat is zo gefikst”, was de gedachte van Lutje Schipholt.

Maar uiteindelijk blijkt het een complexe opgave met een fiks prijskaartje. Tegenover versbeton.nl blikt hij terug. Is het de 500 miljoen euro waard, die het heeft gekost? “Nee, nooit”, zegt hij nu. “Met 500 miljoen had je heel veel andere projecten kunnen doen, bijvoorbeeld op plekken waar nu nog helemaal geen OV is”

Ook Hoogleraar vervoersbeleid Bert van Wee van de TU Delft is kritisch. “De totale kosten per kilometer zijn bijna net zo hoog als de Betuwelijn, terwijl op de Hoekse Lijn het spoor er al lag. Je kunt je afvragen of hier goed over is nagedacht. Wat was nu het probleem, en wat waren mogelijke oplossingen?”

Te rooskleurig

De kosten voor de ombouw zijn uiteindelijk veel hoger geworden dan aanvankelijk begroot. Zo gaat adviesbureau Goudappel Coffeng in januari 2007 uit van een investering tussen de 56 en 73 miljoen euro. De jaren erna blijkt keer op keer dat het budget omhoog moet.

Dat de kosten bij grote projecten te laag worden ingeschat staat niet op zich, legt Van Wee op basis van Deens onderzoek uit aan Vers Beton. Grote projecten genereren macht, winst en prestige voor bedrijven en politici. Vaak worden daarom de opbrengsten extra rooskleurig gepresenteerd, kosten afgezwakt en risico’s genegeerd. Op die manier stemt de politiek sneller in met een plan. “Dat lijkt ook te zijn gebeurd bij de Hoekse Lijn”, zegt Van Wee. 

Alle kosten

In totaal komen de kosten volgens de MRDH op 462 miljoen euro. Maar volgens berekeningen van het onderzoekscollectief blijkt dat Metropoolregio Rotterdam Den Haag ( MRDH) niet alles meetelt. Zo blijken de kosten om eigenaar van het spoor te worden – 18,3 miljoen euro – niet te zijn meegenomen. Dat bedrag is aan ProRail betaald.

Tegenover OV-Magazine ontkennen de Gemeente Rotterdam, MRDH en de RET met klem dat er kosten achter gehouden zijn. Zo is de 18 miljoen euro die aan ProRail is betaald vergoed door de Rijksoverheid. “Dus die kostenoverschrijding is niet in het projectbegroting van de Hoekse Lijn opgenomen, maar wel afgedekt.”

Succes

De betrokken partijen benadrukken dat de ombouw van de spoorlijn naar metro een succes is. De lijn verwerkt nu 27.000 in- en uitstappers, dat aantal reizigers werd eigenlijk pas over drie jaar verwacht. “De meerwaarde ten opzichte van de eerdere verbinding is drieledig”, vertelt een woordvoerder van de MRDH. “De metro rijdt vaker, er zijn en komen nieuwe stations bij en er is een veel betere rechtstreekse verbinding met hotspots in Rotterdam”.