Spoorkaart 2021: deze vier kaarten zijn er
06 jan 2021 12:21
Jaarlijks wordt de dienstregeling samengevat in een kaart. Een traditie die in 2007 gestart is door Onno Pruis van Movin Vervoeradvies. Tot die tijd bestonden dergelijke kaarten niet of alleen voor interne doeleinden. Inmiddels zijn er meerdere kaarten die de dienstregeling 2021 uitbeelden. Treinreiziger.nl heeft de initiatieven op een rij gezet.
Dit artikel is een update van een eerder verschenen artikel in 2019. Op Treinwebshop kun je de eerst genoemde Spoorkaart ook bestellen op A2 formaat. Bij bezorging via koker krijg je ook de kaart sigarenzak erbij (op A3 formaat).
Spoorkaart 2021 (geïnspireerd op metrokaart New York)
Een bijzondere spoorkaart wordt sinds 2019 ook gemaakt door Klaas Hofstra van ProRail. Hij heeft zich laten inspireren door de metrokaart van New York van de Metropolitan Transportation Authority (MTA). “Het netwerk van de MTA lijkt veel meer op het onze dan we zouden denken: stop/sneltreinen, vervlochten lijnvoering, een bediengebied van 14,5 miljoen inwoners en ruim 400 stations”, legt Hofstra uit. Voor Hofstra reden genoeg om te proberen hun ideeën over de grafische weergave van een spoorsysteem eens toe te passen op ons net. Iets wat een verrassend overzichtelijke kaart oplevert. Hofstra: “Een kaart is volgens mij de meest aansprekende manier waarop je ‘het product OV’ aan het publiek kunt presenteren. En in Nederland/België is er op dit vlak nog wel wat te winnen.” Zo zijn leesbaarheid en lettergrootte volgens Hofstra belangrijke elementen die vaak worden onderschat. “Verder zou je in een oogopslag willen zien hoeveel treinen ergens rijden (zgn. frequency mapping). “Bijna overal in Nederland rijden treinseries elk half uur, behalve enkele uitzonderingen, waaronder de intercity’s naar het noorden en oosten. “Bij het maken van mijn kaart heb ik geprobeerd om de weinige uursdiensten die er nog zijn met een dunnere lijn weer te geven, maar dat ging te veel ten koste van de overzichtelijkheid.”
De Spoorkaart 2021 van Klaas Hofstra is hier gratis te downloaden en is als A2 poster te koop via de Treinwebshop (gevouwen: € 4,95 en per koker € 13,95, exclusief € 2,95 verzendkosten).
NS Spoorkaart 2021
De NS Spoorkaart is de kaart die door Onno Pruis is bedacht. Hij geeft de kaart sinds 2007 uit, sinds 2018 zijn de rechten in handen van NS. Zijn inspiratie haalde hij uit het buitenland. “In het buitenland oriënteer ik mij altijd op spoorkaarten. Het geeft inzicht in de structuur en de reismogelijkheden”, legt hij uit. Vooral de spoorkaarten van de S-Bahn van Zürich en van het Verkehrsverbund Rhein-Ruhr spraken hem erg aan. Omdat een dergelijke kaart in Nederland ontbrak, besloot Pruis zelf een grafisch bureau in de arm te nemen om een dergelijke spoorkaart te realiseren. In eerste instantie had NS geen interesse. Pruis: “Ik besloot de kaart daarom op bescheiden schaal uit te geven, gericht op mensen die in de vervoerssector werken.” Voor reizigers is de kaart nog wat te ingewikkeld, vindt Pruis. “Het is de kunst om versimpeling toe te passen. Want de kaart wordt pas bruikbaar als je bewuste keuzes maakt. Daarin zou de huidige kaart nog wel wat beter kunnen”.
De NS Spoorkaart 2021 is te downloaden via deze pagina van NS.
Sigarenzak
De Sigarenzak is een kaart die jaarlijks intern bij ProRail verschijnt. Deze kaart toont niet alleen aan hoe de treinen rijden, maar ook hoe laat ze rijden (volgens het basis-uurpatroon). Dergelijke interne spoorkaarten bestaan al langer. Voor de gemiddelde reiziger zal de kaart waarschijnlijk te moeilijk leesbaar zijn. Helemaal omdat niet alle stations op de kaart staan. Voor medewerkers en spoorhobbyisten toont de kaart echter waardevolle informatie. Bestel je de eerder genoemde Spoorkaart 2021 naar New Yorks voorbeeld? Dan krijg je bij levering via koker de Sigarenzak er gratis bij (formaat A2).
Download de Sigarenzak van ProRail.
Infrakaart 2021
Waar liggen wissels? En waar de perrons? Ook dat is te zien op een schematische kaart van ProRail, bijgewerkt door Klaas Hofstra. Op de kaart is ook te zien welke sporen tot de vrije baan behoren en welke tot bediend gebied. Vrije baan zijn de sporen waar niet gewisseld kan worden, dat kan wel op het bediend gebied.
Download spoorkaart Infra 2021
Eerder verschenen: Spoorlijnkaart 2019
In 2021 is er geen nieuwe versie van. Maar in 2019 heeft Sebas van den Brink de Spoorlijnkaart bedacht. Geïnspireerd door de spoorkaart van Onno Pruis, maar volgens Van den Brink kon die beter. “Ik vond de Spoorkaart te druk, onoverzichtelijk.”
Voor hem aanleiding om in 2019 zelf een kaart te maken. “Uiteraard hoef ik mij niet te beperken tot een klein formaat, wat ik in mijn voordeel heb gebruikt.” En niet alleen het formaat wijkt af (B2, 50 x 70 cm), ook op tal van andere vlakken heeft Van den Brink andere keuzes gemaakt. Zo staan museumlijnen op de kaart weergegeven, en spoorlijnen waarbij over reactivatie gesproken wordt. Een andere bewuste keus is het bundelen van kleuren. “Daardoor is het contrast wat lager”, legt Van den Brink uit. Om de kaart minder druk over te laten komen, heeft Van den Brink nog een aantal keuzes gemaakt. Bijvoorbeeld alle stationsnamen horizontaal geschreven. In deze blog legt hij ook zijn andere keuzes uit. Voorlopig gaat het om een eenmalige kaart. De kaart is niet meer te koop.
Het zou handig zijn als bovengenoemde initiatiefnemers ook eens een dergelijke kaart voor BELGIË maken daar is iedere kaart een zoektocht! op de stations hangt er geeneen !
Toevallig al wel een begin mee gemaakt! Dus wat mij betreft komt dat eraan.
Er is wel een officiële kaart. http://www.belgianrail.be/fr/service-clientele/outils-voyage/~/media/B47DA7B888224B87BF23077BD3D26D59.pdf
Maar daar heb je inderdaad vrij weinig aan.
Arne Nys heeft in 2014 eens een poging gedaan: http://cl.ly/YZkn/Belgium.pdf maar die is niet meer up to date.
Vervolgens bestaan er wel regionale kaarten.
Brussel: https://cdn.belgiantrain.be/-/media/files/pdf/train-s/kaart-strein-carte-train-s-04062018.ashx?la=nl?v=e93c7a42352f4411a859f849ac8cbb27&hash=1165DD4CA4C13891B8ABB4A17387A14D90FB03F4
Luik: https://cdn.belgiantrain.be/-/media/files/pdf/train-s/s-trein-luik.ashx?la=nl&hash=2A1EF3A1F4E03527E641C15C17E1BE188340A746
Charleroi: https://cdn.belgiantrain.be/-/media/files/pdf/train-s/s-trein-charleroi.ashx?la=nl&hash=7B5F9E26BBDBE34140823617814A5D7A63446790
Gent: https://cdn.belgiantrain.be/-/media/files/pdf/train-s/s-trein-gent.ashx?la=nl&hash=74F624FA6A6281853EBC1B3B20FF09FEDB1F9EFA
Antwerpen: https://cdn.belgiantrain.be/-/media/files/pdf/train-s/s-trein-antwerpen.ashx?la=nl&hash=53312B03F7780E2082142A87CBD58313208CBFB8
Wat de kaart van Arne Nys wel goed illustreert is hoe ingewikkeld zo’n kaart is voor België. In den Bels reiden de treinen uurdiensten, en wordt frequentie gehaald door een groot aantal daarvan. Het gevolg is veel lijnen weinig treinen. En vrijwel elk station heeft een trein naar of Brussel of Antwerpen. De bundel rondt Brussel is dus een cartografische nachtmerrie. Bovendien is het nut van zo’n kaart door de lage frequenties een stuk lager. Door de vele lijnen is vaak meerdere keren per uur verschillende routes efficiënt. Je komt terug niet noodzakelijk langs dezelfde sporen als heen. Voorbeeld Leuven Antwerpen, soms via de luchthaven soms over het oude spoor naar Mechelen, Brussel Hasselt Soms over Landen soms over Aarschot etc. Bovendien hanteert België in tegenstelling tot Nederland geen knooppunt dienstregeling.
Mag ik nog op de slightly better spoorkaart voor NL wijzen? https://theoditsek.wordpress.com/2018/02/03/a-slightly-better-spoorkaart/
Ook een goed aanbod aan belgische kaarten vindt je hier: https://infrabel.be/nl/netverklaring
Onderaan bij C: Kaarten
Jammer dat voor de tweede keer in de NS kaart staat dat de 17900 op Enschede Kennispark stopt. Ik heb meerdere keren gezien dat dit is aangegeven door mensen, helaas blijkbaar niet op de juiste plek. In die van Sebas staat het ook verkeerd, waarschijnlijk heeft hij die van NS als bron gebruikt.
In het artikel staan ook een paar foutjes, zoals: “En dat de spoorkaart beter kan, vindt ook voor Sebas van den Brink.” waar het woord ook te veel in staat en “kost normaal € 35 (inclusief koker), maar lezers van Treinreiziger.nl krijgen met de kortingscode “Treinreiziger”” waar het woord korting lijkt te missen.
Verder een interessant overzicht! Dank aan alle makers!
Ik ben er bekend mee, staat wel op de preview, maar niet op de uiteindelijke versie! Dus mijn kaart is wat dat betreft wel correct. Als je Twitter gebruikt kan ik je een foto laten zien (en ik zal de previews updaten)!
Dank ik heb het bericht iets aangepast. Wat betreft de 17900 heb ik doorgegeven. Ik weet van mijzelf bij de uitgave van het spoorboekje dat je door de vele reacties soms de belangrijkste reacties over het hoofd ziet / niet meer terug kan vinden als je ze nodig hebt. Geen idee of dat hier van toepassing is, maar wellicht.
Dag allemaal. Mag ik mijn spoorkaarten van Benelux voorstellen:
hilario.bambooradical.com/benelux/
Ik heb al verschillende spoorkaarten van België, Nederland, en Luxemburg gezien, maar ik wilde iets anders tekenen.
Voor het Belgische netwerk, heb ik vooral van de 2015 spoorkaart van Arne Nys veel geleerd. Maar ik vind dat het hele Belgische spoornetwerk in één kaart te druk is… Uiteindelijk moest ik zes verschillende kaarten getekend voor de Belgische netwerken: werkdag- en weekendkaarten voor InterCity/hogesnel, L/S, en P/ICT. De InterCity-/hogesnelkaarten worden gecombineerd met Nederland en Luxemburg (het is interessant om zijn InterCity-/hogesnelnetwerken in één kaart te vergelijken), maar dat betekent ook dat de sprinters/stoptreinen enz. in Nederland in aparte kaarten worden getekend. Aparte kaarten voor InterCity/hogesnel vs. sprinter hebben is misschien minder handig, maar… ik hoef niet hetzelfde te doen als anderen.
De doelgroep is buitenlanders (zoals ik), en daarom is de tekst in het engels. (M.a.w., ik heb weinig vertrouwen in mijn nederlands/frans; ik durf de tekst niet in het nederlands/frans te hebben.) Voor mensen van andere landen die niet bekend zijn met de plaatsnamen in de verschillende talen, en de taalpolitiek in België, versies van plaatsnamen in het engels/nederlands/frans/duits (en soms Fries/Luxemburgs), en de taalgrenzen in België, zijn inbegrepen.
Ook inbegrepen zijn informaties zoals frequenties, waar treinen kopmaken/combineren/splitsen, ticketing issues, enz. Eigenlijk informaties die ik handig vind. Ik hoop dat jullie ook die handig zouden vinden.
Uit je reactie hier lijkt toch dat er niets mis is met je Nederlands. 😉 Tof ook dat je behalve “Nederland” ook “Nederlân” hebt geschreven! Bedenk wel dat we in Nederland vier officiële talen hebben: behalve “Nederland” en “Nederlân” heet ons land ook “Ulanda” (Papiamento) en “The Netherlands” (Engels). 🙂
Er zijn geen vier talen. Engels is geen officiële taal en zal na de brexit ook niet eens meer in het EU parlement benut worden. Fries is geen taal en papiament is ook geen officiële taal en Nederland heet geen Ulanda. Overige dialecten worden ook niet op drukwerk vermeld.
Wat is dit nu weer voor onzin? Het Standaardfries is gewoon erkent! Er zijn Friese spellingsregels, er is gewoon literatuur in het Fries (bijv: https://www.bol.com/nl/p/einum/9200000050207763/?suggestionType=typedsearch&bltgh=qSROUZu38F9EqmUxTxlLdg.1.3.ProductTitle ) er wordt op Friese basisscholen in het Fries lesgegeven, het Fries is in dienst als bestuurstaal en in de staten van Friesland wordt in het Fries gedebatteerd. De CITO geeft een officieel eindexamen Fries uit. Je kunt de Friese taal studeren. Er zijn Friestalige kranten, omroep Fryslan zendt uit in het Fries en zes verschillende dialecten VAN het Fries. Wat je ook nog hebt is Friezen die Nederlands spreken. Onwetende Hollanders denken dat als ze een Fries horen praten en hem verstaan dat ze Fries horen, alleen wat ze niet snappen is dat die Fries zijn tweede taal tegen hun aan het spreken is, het Nederlands, dat voelt als een dialect. Maar als die Fries in het echt Fries gaat spreken dan bevindt het Fries net zo dicht bij het Engels als het Nederlands. Taalkundig heeft het Fries een gedeelde voorouder met het Engels, het Anglofries. En als iemand ECHT Fries spreekt dan versta jij hem echt niet meer Dries Molenaar. Ik heb ooit dat boek waar ik naar linkte gekocht, voor de gein, maar ik ben niet verder dan 3 zinnen gekomen want ik was de taal niet machtig. Het Fries een dialect noemen is een signaal van onwetendheid en domheid. Tot slot:
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erkende-talen/vraag-en-antwoord/erkende-talen-nederland
Puck had gewoon gelijk. Wat staat er op de website van de rijksoverheid?
Nederlands is de officiële taal van Nederland. Het Fries is tweede officiële taal (…) Op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba (BES-eilanden) zijn naast Nederlands ook Papiaments en Engels erkend als officiële talen.
Stop met trollen Dries.
Als taalwetenschapper, hoop ik dat Twents, Limburgs enz. krijgen ook officiële erkenning.
Fries in Nederland is gestandaardiseerd, en de Friese talen zitten in de taaltak met het Engels, niet met het Nederlands.
(Ah. Ik heb net gelezen dat Nedersaksisch officiële erkenning gaat krijgen(?): http://www.destentor.nl/binnenland/nedersaksisch-wordt-officieel-erkende-taal-in-nederland~a38657a5/.)
Ierland en Malta blijven vooralsnog gewoon lid van de EU, dus je zult het Engels in het Europarlement moeten blijven dulden, Dries!
Dank je. Ik ben altijd bang om foutjes in het Nederlands te maken. En, voor kaarten over de hele Benelux, als ik de tekst in het Nederlands heb, moet ik ook in het Frans hebben. Terwijl ik wat Frans kan lezen… laat me het gewoon bij het Engels blijven.
Hopelijk kan ik ergens in de toekomst de delen van Nederland waar Engels/Papiaments een officiële taal is bezoeken.
Fantastisch! Mooi ook dat je kaart de Benelux integraal weergeeft. Dank je wel!
Zet de grensoverschrijdende trajecten met tussenstations naar onze buurlanden ook op de kaart. Liege Palais heet tegenwoordig Liege Saint Lambert ,wat midden in het stadscentrum ligt. Ook het station Liege Jonfosse heeft een nieuwe naam namelijk; Liege Carre.
Komende december met ingang van dienstregeling 2020 wordt station Delft Zuid omgedoopt in Delft Campus en komt het station Elten in dienst.. Dat laatste station ligt aan de lijn Arnhem-Emmerich-Duesseldorf Hbf, waar de Abellio trein gaat stoppen.
Zo, super hoor. Dat moet een werk geweest zijn!!!
Maakt niet uit in welke taal, engels kunnen we bijna allemaal en anders een vertaalsite googlen.
Deze komt bij mijn bladwijzers.
Bijzonder interessante kaarten, en site.
Wat ik als forens zoek is een kaart die afstanden in tijd weergeeft.
Werk in detachering, niet op vaste locatie en vooral in de randstad is, en je bent om wat voor reden ook uitsluitend afhankelijk van het OV, dan is het zoeken van een (huur)woning vooral een kwestie van heel goed zoeken en sneller dan snel reageren, gegeven de huidige schaarste in de vrije (midden) sector
Wat dan zou helpen is een kaart die laat zien: Vanaf deze woonplaats woon je 60 OV minuten van plaats A, 90 minuten van plaats B, 2u41 van locatie C. Dat mag best zonder aansluitende fietsverplaatsing, alleen de Treinstations zou al heel wat zijn. Zaak om binnen e-fiets afstand van een NS station te gaan zitten is toch al een must.
Klote kaarten
Zeg dat wel.
Hoezo?
Geweldig! Ik vraag me nu af waar de benaming “Sigarenzak” vandaan komt?
Het idee hiervan is dat de hele dienstregeling in je zak of op de achterkant van een sigarendoosje past. Haal die dingen door elkaar en je krijgt sigarenzak. En zo is ‘t gekomen, vermoed ik.
Wikipedia heeft nog een kaart met alleen intercitylijnen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_treinseries_in_Nederland.
De kaarten die nu op de stations hangen lijken me alleen geschikt om te zien of je overstapt naar een andere vervoerder – er is verder geen enkele informatie uit af te leiden over wat logische routes zijn om ergens anders te komen…
Mooie actualisering van de kaarten.
Volgens mij is er op de Infrakaart 2021 bij station Voorburg een andere situatie als wordt geïllustreerd (het is maar een klein detail).
De kaart heeft een update gekregen, er staat nu een nieuwe versie.
De spoorkaart van 2021 bevat wel een foutje! Het station Sappemeer Oost is al per 13 december 2020 gesloten en op de kaart van de pas ingevoerde dienstregeling 2021 staat dat het pas eind 2021 wordt gesloten. Dat klopt dus niet, maar verder geeft het een mooie weergave van de stations en spoorlijnen die we thans allen in dienst hebben. Hopelijk komt hier nog een aanpassing op, want zo krijg je twijfelende reizigers! Op de nieuwe kaart zijn geen nieuwe stations ver geopend of hebben een gewijzigde naam gekregen. Wat er verandert in de komende nieuwe dienstregeling weet ik niet, wel dat het knelpunt Zwolle/Herfte dan wordt ontvlochten in de komende zomer. Dan kunnen de Arriva treinen Zwolle-Emmen v.v. en NS-treinen Zwolle-Meppel v.v. op ieder eigen sporen (dan 4-sporig!) onafhankelijk van elkaar rijden.
Ten gevolge van de ontvlechting ter hoogte van Herfte, verwacht ik vooral een vroegere vertrektijd van de sprinters richting Groningen. -:21 en -:51 in plaats van -:24 en -:54. Tezamen met het schrappen van de wachttijd te Assen (in de praktijk 4 a 5 minuten) en een korte keertijd te Groningen, zou NS hier flink kunnen besparen.
De kaart heeft een update gekregen, er staat nu een nieuwe versie.
Prorail kaart mist de tussenstations, maar er staat wel de vertek en aankomsttijden bij van treinen op stations. Als men een versie heeft ook met tussen stations en vertrektijden zou deze perfect zijn, tenminste als deze dan niet te druk wordt.
Ook de andere kaarten mogen er wezen. Zo heeft iedere kaart zijn eigen voor en nadelen.
Ik denk dat je je eigen vraag al beantwoordt: alle tussenstations erbij zou de kaart vermoedelijk te groot of te druk maken. Dan streef je het doel voorbij: je wil op een handzame, overzichtelijke kaart laten zien hoe de dienstregeling in elkaar zit, met vooral de aansluitingen op de knooppunten en de onderlinge tijdliggingen. De tijden op tussenstations doen er minder toe. Maar wie weet heb je Klaas nu toch een leuke uitdaging gegeven.
De prorail spoorkaart is ook wel handig, die geeft dan misschien niet aan welke trein wanneer waar rijdt, maar brengt wel alle infra mooi in beeld.
https://www.prorail.nl/reizen/spoorkaart
@FyraFlop
het aardige is dat deze kaart ook vermeld:
*de toeristische lijntjes
*goederenlijnen
* een aantal metro- en sneltramverbindingen(helaas niet allemaal)
* een aantal voormalige spoorlijnen.
Helaas kun je niet zijn wat de status is van de aansluitende spoorlijnen over de grens.
Je ziet bijvoorbeeld goed op deze kaart wat voor klein stukje slecht ontbreekt tussen Emmen en de stad Groningen.
Is aan de regio. De provincies Overijssel, Drenthe en Groningen zouden aan zet moeten zijn.
Ik ben heel traag dit jaar (het was een raar jaar), mais voilà: mijn kaarten van Benelux en Nord-Pas-de-Calais in 2021 (in het Engels):
http://hilario.bambooradical.com/benelux/
De letters zijn te klein, vaag en onleesbaar.
hoi
hoi hoi