Punctualiteit NS nu al onder niveau 2023

De treinen zijn vandaag een stuk voller nu de schoolvakantie ook in de regio midden is afgelopen. Zo gaan treinreizigers langzaam het ’pittige najaar’ in, waarvoor NS-topman Wouter Koolmees afgelopen week waarschuwde op een ingelaste persconferentie. Wat staat de treinreiziger te wachten?

Stiptheid gedaald

Gezien de punctualiteitscijfers van dit jaar komt de vertragingswaarschuwing van vorige week niet als een verrassing. Als de trend van vorig en dit jaar wordt voortgezet, zal meer dan tien procent van de treinen vertraagd zijn. De punctualiteit ligt dit jaar zelfs nog onder die van vorig jaar toen NS en ProRail al door het stof moesten voor de achtergebleven prestaties. In 2023 was ongeveer een op de tien treinen vertraagd.

Hoewel de spoorbedrijven beterschap beloofden voor 2024, ging het dit jaar al gelijk fout. Januari was veruit de slechtste maand tot nu toe. Op het hoofdrailnet was 13,2 procent van de treinen meer dan vijf minuten vertraagd, tegen 7 procent in januari 2023. Ook voor de rest van de maanden bleven de treinen qua punctualiteit achter bij vorig jaar, met uitzondering van juni toen 0,9 procent minder ritten vertraagd waren. Dat belooft dus wat voor het najaar want vorig jaar kelderde de punctualiteit tot slechts 82,1 procent in november, oftewel 17,9 procent van de reizen was die maand meer dan vijf minuten te laat. Bijna 5 procent had in november 2023 een vertraging van meer dan 15 minuten. 

Cijfers: Dashboard ProRail

De door snelheidsbeperkingen geplaagde HSL is, niet verrassend, koploper in vertragingen met een punctualiteit die ver achterloopt bij die van 2023. De maand juni was hier de beste maand met 77,3 procent van de reizen op tijd. November vorig jaar werd een diepterecord gehaald met 45,2 procent van de reizen die vijf minuten of meer te laat waren.

Campagne

Alleen al met de geplande grote werkzaamheden komende jaren lijkt vertraging onafwendbaar en dus wisselen NS en ProRail van koers op het gebied van informatievoorziening. Dat bleek deze week al met de ingelaste persconferentie van de twee spoorbedrijven waarin ze voor vertragingen waarschuwden. We zijn het wel gewend dat beursgenoteerde bedrijven soms met een winstwaarschuwing komen, maar een vertragingswaarschuwing van de spoorwegen was iets nieuws. Afgelopen juli kwam het verbeterplan Betrouwbaar Beter van beide spoorbedrijven uit waarin een van de grote verbeterpunten het informeren betreft.

Van A naar Beter voor het spoor

Reizigers moeten eerder en beter geïnformeerd worden, zo vermeldt het plan. Beter betekent onder meer dat de NS duidelijker maakt wat er nog mogelijk is bij werkzaamheden, bijvoorbeeld dat er langere treinen, bussen of omreisroutes zijn. ProRail wil samen met de NS, andere vervoerders en het Landelijk Overleg Consumentenbelang en Openbaar Vervoer (Locov) een grote campagne opzetten gebaseerd op de campagne van A naar Beter van Rijkswaterstaat. ProRail wil de campagne betalen met een deel van de boete die het heeft gekregen voor het achterblijven van de prestaties in 2023. Het ministerie van infrastructuur en verkeer moet hier nog mee akkoord gaan.

Geplande invloedrijke werkzaamheden

Buitenland dramatischer
Hoewel de Nederlandse punctualiteitscijfers velen al droevig stemmen, is het bij de oosterburen nog veel dramatischer. Deutsche Bahn (DB) bekijkt de stiptheid van reizigers bij 15 minuten. In juni had maar liefst 45 procent van de langeafstandsreizigers een vertraging van een kwartier of meer. Bij de NS was in 2023, evenals juni dit jaar, ’slechts’ drie procent van de reizen minstens vijftien minuten vertraagd. De stiptheid van Duitse regionale treinen is wel beter, en enigszins vergelijkbaar met die van NS.

In Duitsland is het probleem inmiddels zo groot dat de Süddeutsche Zeitung deze week een bron bij DB citeerde die meldde dat de ’tijdschema’s niet meer worden berekend maar geschat’. Dit jaar zouden de dienstregelingen bij DB al meer dan twee miljoen keer zijn veranderd.

België
Bij onze zuiderburen wordt de stiptheid gemeten tot een vertraging van zes minuten. In 2023 arriveerde 88,1 procent van de treinen van de NMBS binnen die tijd. Ook hier lijkt de NS beter te scoren want die noteerde 89,7 procent van de reizen die binnen zes minuten van de geplande aankomsttijd eindigden. De rekenmethodiek verschilt wel enigszins.