Per trein door Roemenië: stokoude treinen steeds zeldzamer

Per trein door Roemenië is een bijzondere belevenis. Treinen van 60 à 70 jaar oud in de normale reizigersdienst, in Roemenië komt het voor. Tegelijkertijd heeft Roemenië steeds meer en meer moderne treinen. De tijd dat stokoude treinen heel normaal waren, is voorbij. In dit artikel deelt Treinreiziger.nl ervaringen, belevenissen, tips en veel foto’s.

Spoornetwerk

Ooit had Roemenië één van de grootste, dichtste en meestgebruikte spoorwegnetwerken van Europa. Maar na de val van het communisme is dat veranderd. In de jaren daarna is het spoor lange tijd verwaarloosd. Dat is – in elk geval op het gebied van materieel – inmiddels veranderd. Langeafstandstreinen worden inmiddels (vrijwel) uitsluitend door moderne rijtuigen uitgevoerd.

Oude regionale treinen

Bij regionale treinen is dat anders, daar rijden nog meerdere oude treinen rond. Al zijn de echte oude treinen ook bij regionale treinen zeldzaam geworden. De oudste treinen – class 77 (gebouwd tussen 1935 en 1942) en class 78 (gebouwd tussen 1939 en 1954) – worden nog op kleine schaal ingezet. “Vooral in de omgeving van Timisoara en Arad. Buiten het zomerseizoen kun je ze ook tegenkomen in Constanta”, weet Costin. Hij is één van de betrokkenen bij de Roemeense ov- en treinensite metrouusor.com. De verwachting is dat ook de laatste treinen van class 77 en 78 in een paar jaar plaats zullen maken voor modernere treinen.

Balk valt plotseling

Ook redacteur Hildebrand van Kuijeren van Treinreiziger.nl ziet dat de laatste 7 à 8 jaar de Roemeense treinen steeds moderner zijn geworden. “In 2012 viel in een interregio plotseling bijna een balk op mijn hoofd. Ik ben ervan overtuigd dat dit nu niet meer zal gebeuren”, zegt de redacteur. “Destijds werden de oude class 78 treinen ook nog op grotere schaal ingezet”. Toch heeft de verandering ook een keerzijde. Doordat steeds meer oude rijtuigen aan de kant zijn gegaan, zijn er minder rijtuigen overgebleven. Concreet betekent dit dat de treinen weliswaar moderner, maar ook korter zijn geworden.

In dit artikel zitten meerdere galerijen en video’s. Het artikel gaat daarna weer verder.

Hoge bezetting

De bezettingsgraad in langeafstandstreinen, met name rond Boekarest, is dan ook hoog. “Een bezettingsgraad van ruim 100% is mij vaker overkomen”, zegt Van Kuijeren. Toch hoef je als je een treinkaartje hebt in de regel niet bang te zijn dat je moet staan: een zitplaatsreservering is inbegrepen. Reizigers die staan hebben vaak in de trein een ticket gekocht.

Lage frequenties

Frequenties in Roemenië lijken in de verste verte niet wat wij in Nederland gewend zijn. Bovendien rijden de treinen niet altijd even goed gespreid over de dag. Door de staat van het spoor kunnen treinen niet altijd snel rijden. Daardoor heeft de trein op tal van trajecten een lage gemiddelde snelheid. De reistijd van de nachttrein Wenen – Boekarest is, in vergelijking met ongeveer 10 jaar geleden, binnen Roemenië twee uur langzamer geworden. Op trajecten als Boekarest – Brasov en Boekarest – Constanta zijn de treinen relatief snel, en rijden ze betrekkelijk vaak. Op andere trajecten, bijvoorbeeld Craiova – Timisoara, rijden treinen veel minder frequent (dagelijks 2 dagtreinen en één CFR nachttrein en één nachttrein van Astra Trans Carpatic).

Concurrentie op het spoor

In Roemenië zijn tal van spoorwegmaatschappijen actief. Met kop en schouder is de CFR, de Roemeense staatsspoorwegmaatschappij, het grootst. Toch is er voor de CFR veel concurrentie. Tussen de belangrijke steden Boekarest en Brasov rijden er bijvoorbeeld behalve treinen van de CFR, ook sneltreinen van Softrans en Astra Trans Carpatic (ATC). Daarnaast rijden er ook nog regionale treinen van Regio Calatori. Op het eerste deel van het traject (Boekarest – Ploiesti) zijn maar liefst 5 spoorwegmaatschappijen actief. Is dat positief? “Het is een gevoelig onderwerp, maar ik denk dat het goed is. Zoals in elke sector dwingt het bedrijven om beter en betere diensten te leveren”, zegt Costin desgevraagd.

Tabel: Concurrentie Boekarest – Ploiesti

Boekarest – Ploiesti	treinen per dag	snelste reistijd / langzaamste reistijd	prijs IR-trein / prijs R-trein
CFR	45	36 min / 1u en 27 min	17,9 lei / 7,2 lei
TFC	8	49 min / 1u en 11 min	10,5 lei / 7,5 lei
RegioTrans	4/5	53 min / 1u en 7 min	– / 7,2 lei
Astra Trans Carpatic	2	43 min / 43 min	17,6 lei / –
Softrans	1	38 min / 38 min	13 lei / –

Vanuit Boekarest vertrekken vrijwel alle treinen vanuit Boekarest Nord, het belangrijkste station van de stad. In Ploiesti rijden de meeste treinen van en naar Ploiesti Sud, echter ook een aanzienlijk deel van de treinen rijdt van en naar Ploiesti Vest (17 bij CFR). De treinen richting Ploiesti Vest rijden meestal door van / naar Brasov. Voor sneltreinen (IR) geldt een ander tarief dan voor lokale treinen (R-treinen).

Softrans

Treinreiziger.nl is in Roemenië ook op pad gegaan met Softans. “Zij rijden dagelijks één trein Craoiva – Boekarest – Brasov en in de zomer nog één trein Craiova – Boekarest – Constanta. De treinen ogen modern, maar wat mij betreft is het comfortniveau onvoldoende” vertelt Van Kuijeren. “Vooral de beenruimte is heel beperkt en het zitcomfort viel tegen. Positief is dat de treinen wifi, stopcontacten, een bibliotheek en een koffiezetapparaat hebben. Tijdens mijn reis deden de stopcontacten het echter niet, net als het koffiezetapparaat. Maar dat soort dingen komen ook regelmatig voor bij de CFR”.

Astra Trans Carpatic

Waarbij Softrans vooral met de CFR wil concurreren, wil Astra Trans Carpatic zich vooral profileren als een zeer comfortabele spoorwegmaatschappij. Het bekendst is de luxe nachttrein Arad – Boekarest, welke in de zomer doorrijd naar Constanta. Daarnaast rijden er vanaf Boekarest enkele dagtreinen naar Brasov (2x per dag), Titu (1x per dag) en Constanta / Mangalia (seizoensgebonden, 1x per dag). Tenminste, als ze niet opgeheven zijn. “Door defect materieel werd op mijn reisdag alle treinen Brasov – Boekarest opgeheven. Die ritten bleken meerdere dagen geschrapt. Gelukkig werd ik wel tijdig ingelicht” vertelt Van Kuijeren. De dagtreinen die Astra Trans Carpatic heeft zijn de zogenoemde IC2 treinen, die AnsaldoBreda oorspronkelijk voor de Deense spoorwegen heeft gemaakt. De Denen hebben de order echter geannuleerd vanwege de slechte betrouwbaarheid.

• Foto’s van de treinen van Astra Trans Carpatic

Mee met de nachttrein Arad – Boekarest

Wadloper

In Roemenië zijn ook talloze treinen te vinden die door West-Europa zijn afgedankt. De vloot van Regio Calatori bestaat vooral uit ex-SNCF treinen. De CFR heeft een aantal oude Duitse diesels overgenomen, waaronder enkele railbussen. Maar ook oude Nederlandse treinen kun je in Roemenië tegen komen. De TFC zet bijvoorbeeld de oude Wadloper-treinen (DH2) van NS in. (Zie: Mee met de Wadloper in Roemenië). Ook is het de bedoeling dat de oude Buffels (DM ’90) in Roemenië ingezet gaan worden. Dat zou moeten gebeuren door Ferotrans. Geruchten dat de koop niet door zou gaan, ontkende NS vorige maand tegenover De Gelderlander. Volgens NS zouden de papieren en ook de financiën rond zijn, en zou alleen het transport nog gereld moeten worden.

Mooie trajecten

Wil je van het uitzicht genieten vanuit de trein? Dat kan. Het landschap verschilt per traject, vaak heuvelachtig. Rond Predeal is het merkbaar dat je in een bergachtig gebied bent, terwijl Boekarest – Constanta juist betrekkelijk vlak is. Costin van metrouusor.com vertelt dat de spoorlijn Oraviţa – Anina één van de mooie spoorlijn is. Hier rijdt echter slechts één keer per dag een treintje. De dichtst bijzijnde grote stad is Timișoara, 90 autominuten verwijderd van Oraviţa. Maar met de trein lijk je die reis (momenteel ?) niet te kunnen maken. Een ander traject dat Costin aanbeveelt is Craiova – Timisoara. Daar rijden dagelijks twee dagtreinen, welke doorrijden van / naar Boekarest.

Wil je een Roemeens treinkaartje kopen? Dat doe je het voordeligst online. Binnenlandse treinkaartjes hoef je niet uit te printen. CFR verkoopt ook internationale treinkaartjes online. In deze reisplanner worden ook de treinen van andere vervoerders getoond. Je kunt Roemenië doorkruisen met InterRail, maar een los treinkaartje is meestal goedkoper. Zo kost een treinkaartje voor de treinreis van 19 uur van Baia Mare naar Mangalia circa 20 a 30 euro.

Nachttreinen

Binnen Roemenië rijden nog meerdere nachttreinen. In de zomerperiode rijden er diverse extra nachttreinen. Daarnaast zijn een aantal nachttreinen die de grens passeren. Treinreiziger.nl ging mee met de nachttrein Boekarest – Baia Mare. “Het slaaprijtuig is oud, maar heel comfortabel met relatief brede bedden, het had wel iets weg van de Orient Express” vertelt Van Kuijeren. De CFR heeft overigens ook een reeks moderne slaaprijtuigen, die onder andere worden ingezet bij de nachttrein Wenen – Boekarest. Daarnaast zijn een aantal nachttreinen met alleen zitrijtuigen, die laten we buiten beschouwing gelaten. In de zomer rijdt een groot aantal nachttreinen (6 a 7 treinen) van en naar de badplaatsen Mangalia en Constanta. Deze treinen bestaan meestal grotendeels uit zitrijtuigen en enkele lig- en slaaprijtuigen.

Internationale nachttreinen

Zie verderop, na alinea “moderner maar met defecten”.

Nachttreinen Roemenië Nationaal:

• Boekarest – Cluj Napoca – Oradea – Satu Mare
• Boekarest – Baia Mare / Cluj Napoca / Bistriţa Nord
• Boekarest – Beclean pe Someș – Sighetu Marmatiei
• Boekarest – Vatra Dornei
• Boekarest – Suceava / Botoșani.
• Boekarest – Iasi
• Boekarest – Timisoara Nord
• Iasi – Cluj Napoca – Timisoara Nord (2x per dag)
• Arad – Boekarest, in de zomer door naar Mangalia (CFR)
• Arad – Boekarest, in de zomer door naar Constanta (Astra Trans Carpatic)
• Zomertrein: Mangalia – Constanta – Boekarest – Târgu Mureș / Cluj Napoca / Baia Mare – Satu Mare
• Zomertrein: Mangalia – Constanta – Boekarest – Cluj Napoca – Oradea
• Zomertrein: Mangalia – Constanta – Boekarest – Craiova – Deva / Reșița Sud / Timișoara Nord
• Zomertrein (alleen couchette 6) Mangalia – Constanta – Iasi
• Zomertrein (alleen couchette 4 en 6) Mangalia – Constanta – Suceava Nord

Moderner maar met defecten

Zoals gezegd: treinreizen in Roemenië wordt langzaam maar zeker moderner. Dat geldt eigenlijk ook voor alle andere dingen in het land, maar in elk geval ook op het spoor. “Begin 2018 kwam ik nog een overweg tegen die met de hand werd bediend of bewaakt, in 2019 heb ik dat op hetzelfde traject niet meer gezien. Ook het oude bord op Boekarest Nord met de aankomende en vertrekkende treinen is vernieuwd” aldus de redacteur. Toch moet je er wel rekening mee houden dat niet alles werkt. “Een defecte douche in een slaaprijtuig, defecte airco of een defect stopcontact. Ik ben het meer dan eens tegen gekomen” stelt Van Kuijeren. Treinen hebben in de regel nog geen wifi.

---

Internationale treinen van en naar Roemenië

Overzicht alle internationale treinen van en naar Roemenië.

Nachttreinen Roemenië Internationaal:

• Wenen – Arad – Brasov – Boekarest
• Boedapest – Arad – Sibiu – Brasov – Boekarest
• Boedapest – Oradea – Cluj Napoca – Brasov
• Seizoenstrein: Boekarest – Istanbul
• Boekarest – Chişinǎu
• Boekarest – Kiev (1x per week, zondagochtend uit Boekarest, vrijdags uit Kiev)
• Varna – Boekarest – Minsk (1x per week)
• Boekarest – Thessaloniki (1x per week, vrijdag vanuit Boekarest)

Internationale dagtreinen

Alle genoemde treinen rijden (maximaal) 1x per dag.

• Wenen – Boedapest – Cluj Napoca
• Boedapest – Oradea – Cluj Napoca – Brasov
• Boedapest – Arad – Timisoara – Boekarest
• Boedapest – Arad – Sibiu – Brasov
• Boedapest – Arad – Timisoara
• Boekarest – Suceava – Vadul-Siret (Oekraïne)
• Suceava – Vadul-Siret
• Boekarest – Sofia

Regionale treinen naar Hongarije

• Püspökladany – Oradea (- Salonta) (2x per dag tot Oradea, 1x per dag doorgaand)
• Debrecen – Valea lui Mihai – Oradea (1x per dag)
• Debrecen – Valea lui Mihai – Satu Mare (- Baia Mare)(2x per dag tot Satu Mare, 1x per dag doorgaand)
• Carei – Mátészalka (2x per dag)

Regionale treinen naar Moldavië en Bulgarije

• Iasi – Ungheni (2x per dag)
• Socola – Chişinǎu (1x per dag)
• Craiova – Vidin (1x per dag) (aansluiting op trein naar Sofia)

---

Er volgen nu een aantal beeldverslagen, met als einde: mee met de Wadloper.

In beeld: Per trein naar Roemenië

Eind 2017 reisde Van Kuijeren per trein in 35 uur van Rotterdam naar Ogaerle, een klein treinstation op de spoorlijn Boekarest – Constanta. Hij maakt het onderstaande video verslag.

In beeld: mee met de nachttrein

Treinreiziger.nl ging mee met de nachttrein Boekarest – Baia Mare. Deze nachttrein heeft ook koersrijtuigen naar onder andere Cluj Napoca. “Het slaaprijtuig is oud, maar heel comfortabel met relatief brede bedden, het had wel iets weg van de Orient Express” vertelt Van Kuijeren. Airco ontbrak. Dat is volgens Van Kuijeren in de nacht minder een probleem. “Het raam kan open, en er kan een rolgordijn voor de ramen. Dat zorgt zeker in de nacht voor de nodige verkoeling” legt hij uit. Een douche ontbreekt. In internationale treinen worden vaak andere, meer moderne, slaaprijtuigen ingezet die wel een douche hebben.

In Beeld: met de trein Baia Mare – Boekarest

Treinreiziger.nl reisde mee met de InterRegio Baia Mare – Boekarest. We stapte in op het kleine station Ileanda. De trein bestond tijdens onze reis uit drie rijtuigen, waarvan de 1e klas rijtuig (rode stoelen) het laagste comfort bood. Onderweg kun je genieten van een heuvelachtig landschap. Eendeel van de rit reed de trein met de deuren open. Vanaf Brasov worden er meerdere rijtuigen voor Constanta aangekoppeld. Die gaan dus na Boekarest nog door, terwijl de rijtuigen uit Baia Marre in Boekarest achterblijven.

In beeld: regionale treinen

Korte dubbeldekkers worden vaak gebruikt als regionale trein. Deel van deze foto’s komen uit 2012 (bijvoorbeeld de foto’s in de sneeuw omgeving). Stoptreinen rijden niet vaak, zijn goedkoper dan sneltreinen (interregio’s) en zijn erg traag. Zo heeft de stoptrein Boekarest Obor – Constanta (ruim 200 kilometer) een reistijd van 4,5 uur en kost een ticket minder dan 30 lei (6,30 euro). Met de snelste intercity (formeel interregio) ben je minder dan twee uur onderweg, maar betaal je het dubbele (circa 60 lei).

Class 77 (bouwjaar 1935-1942)

Op metrouusor.com zijn er per treintype foto’s te vinden. Victor Silaghi legde de oude dieseltjes van class 77, ook wel genoemd Malaxa, eerder dit jaar vast op de foto. Zijn foto’s tonen ook het interieur. Op Flickr heeft Victor meer Roemeense treinen foto’s staan (en voor de liefhebbers: ook foto’s van Nederlandse bussen in Roemenië).

In beeld: diverse stations

Op verschillende stations onder andere in Cluj Napoca, Brasov, Predeal, Teius staan oude stoomlocomotieven als herinnering opgesteld. Stoomtreinen hebben tot midden jaren ’70 dienst gedaan in de normale reizigersdienst.

Rijtuigen van lange afstandstreinen

Niet altijd zijn rijtuigen in de eerste klas het meest comfortabel, dat komt doordat een groot aantal verschillende rijtuigen wordt gebruikt.

In Beeld: Met de wadloper door Roemenië

Mee met de Wadloper kan in Roemenië onder andere rond Ploiesti bij de spoorwegmaatschappij TFC. De treinen hebben gezien de lage perrons een vrij hoge instap. Inmiddels zijn de treinen voorzien van wifi en gordijnen.