OV-ombudsman stapt op: te veel afhankelijk van Rover
Het hoofd van de OV-Ombudsman, Bram Hansma, legt zijn functie neer. De organisatie heeft geen zeggenschap over de budgetten die voor de ombudsman zijn bedoeld en is teveel afhankelijk van Rover. Dat zegt de vertrekkend voorman van de organisatie, die verder pleit voor verzelfstandiging van het klachtenloket.
Niet onafhankelijk
De bedoeling is dat de OV-ombudsman onafhankelijk is. Maar de praktijk is anders, zegt Hansma. ”Ik doe mijn werk met enthousiasme en bevlogenheid voor de reiziger. Maar door aanhoudende druk en inmenging van mijn formele werkgever – Rover – en het door hen langdurig tegenhouden van subsidiegelden (bestemd voor de OV-ombudsman), kan ik onmogelijk mijn werk onafhankelijk doen..”
Reizigersvereniging Rover krijgt voor de OV-ombudsman subsidie van het Ministerie van Infrastructuur. Maar, zo zegt Hansma, als hij dat budget wil gebruiken, wordt dat geld niet vrijgegeven. “Het wordt in elk geval niet uitgegeven aan de OV-ombudsman.” Om hoeveel geld het gaat wil Hansma niet kwijt. Hij wijst erop dat de belangen van Rover en OV-ombudsman soms kunnen botsen. “Rover doet heel goed werk en beide zijn we er voor de reiziger, maar wij zijn er voor alle reizigers en de Rover-leden zijn geen doorsneereizigers” geeft Hansma als voorbeeld.
Reizigersvereniging Rover bevestigt het vertrek van het huidige hoofd, maar weerspreekt dat de organisatie niet onafhankelijk zou zijn. De vereniging zegt dat het hoofd van OV-ombudsman binnen de kaders van de subsidie de budgetten alleen besteed worden aan de Ombudsman. Ook wijzen ze op de jarenlang goedkeurende verklaring van een accountant.
Schijn van partijdigheid
“Rover bemoeit zich niet inhoudelijk met de OV-ombudsman” stelt Rover-directeur Freek Bos verder. Toch is de kritiek niet nieuw. Al in 2010 schrijft de toenmalige minister Eurlings dat de band tussen Rover en het OV-loket (zoals de OV-ombudsman eerder heette) door sommigen als een hindernis wordt gezien. Volgens Rover is naar aanleiding van die kritiek destijds een onafhankelijk curatorium opgericht, dat opereert als raad van advies en de werkplannen jaarlijks bespreekt.
Recent hebben onderzoekers in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur vastgesteld dat de subsidie aan de OV-ombudsman doelmatig wordt besteed. “Echter, de huidige financiële en organisatorische positie van de OV-ombudsman als onderdeel van Rover maakt dat de OV-ombudsman de schijn van partijdigheid tegen heeft” oordelen de onderzoekers.
Zelfstandig maken OV-ombudsman
Het vertrek van Hansma ziet Rover als een arbeidsconflict dat zijn oorsprong vindt in verschillende visies op de organisatorische positie van het instituut OV-Ombudsman binnen Rover. Hansma ziet dat anders: “Er is geen arbeidsconflict, maar de structuur voldoet niet. Mijn voorgangers liepen daar ook al tegenaan”. De onderzoekers die namens het ministerie onderzoek hebben gedaan naar de doelmatigheid van de subsidie zien naast de huidige organisatiestructuur ook andere opties. Bijvoorbeeld door het OV-loket zelfstandig te maken of inbedden bij een andere organisatie, zoals de Nationaal Ombudsman, Consuwijzer of de Geschillencommissie OV. Hansma is daar voorstander van. “Onafhankelijk en vrij van druk werken is de basis van waaruit een ombudsman moet kunnen werken. Dat kan nu niet.”
Rover zegt in een reactie reeds in februari te hebben gemeld dat de vereniging bereid is mee te willen werken aan eventuele gewenste ontvlechting. Wel heeft het de voorkeur van Rover dat de ov-ombudsman wordt ondergebracht bij een andere organisatie, om de stabiliteit van het werk te waarborgen.
Ontstaan OV-ombudsman
De OV-ombudsman is in 2008 op initiatief van Rover opgericht en behandelt tweedelijnsklachten van reizigers die door een vervoerder niet worden opgelost. Bij de organisatie werken vijf mensen (kleine vier FTE). Het project is door Rover ooit bedacht als “Klacht via Rover”. Bij de oprichting is ook onderzocht of het project ondergebracht kon worden bij ConsuWijzer, maar op verzoek van de Tweede Kamer is het toenmalige OV-Loket ondergebracht bij Rover.
Dat lijkt mij een goede beslissing van dhr. Hansma. Rover is een volgens mij een redelijk sektarische en activistisch clubje. Inderdaad niet representatief voor ‘de reiziger’. Ik ben zo’n reiziger en voel mij inderdaad helemaal niet gerepresenteerd door ROVER.
Daar sluit ik me bij aan. Ik reis mijn hele leven al met de trein, maar heb me nooit op enige manier vertegenwoordigd gevoeld door rover. Ik snap ook niet waarom zo’n partij subsidie zou moeten krijgen.
Verder ben ik wel benieuwd welke voorbeelden er zijn van situaties waar de ombudsman en rover botsen.
En ook ik sluit me er bij aan. Rover ontleent zijn faam van “Reizigersvereniging” vooral aan het feit dat zodra er iets met treinen is de NOS en de kranten naar Rover rennen voor commentaar.
Dat slaat op basis van ledenaantallen nergens op. Het is een minimaal clubje met ca 4000 leden en dat grotendeels draait op subsidie.
Even ter vergelijking: Op het grootste station, Utrecht Centraal, checkten in 2019 PER DAG ruim 200.000 treinreizigers in of uit.
En dat is maar 1 station van de vele….
Dat geeft al aan hoe minimaal het clubje Rover is. En aangezien ze zich niet op de “normale” reiziger richten verliezen ze elk jaar meer leden.
Rover is inderdaad niet groot in ledenaantal. Ik was toen ik 16 jaar geleden begon met treinreiziger.nl vrij zuur over Rover, maar heb geleerd dat het genuanceerder is. Het is vooral nieuws als Rover ergens tegen is, maar minder interessant als ze ja knikken. Bovendien is de toon de afgelopen 20 jaar beter geworden. Ooit klaagde de voorzitter dat hij een boete had gekregen voor het roken in de trein. Mensen worden tegenwoordig niet meer graag lid van een vereniging. En waarom zou je lid worden als ze het werk toch wel doen? Ik bedoel je hebt geen ledenvoordeel.
Als je voor je mening over Rover afgaat over wat de media bericht, dan zie je maar een klein deel van het werk dat Rover doet. Veel persberichten (vooral als Rover ergens tegen is) ontstaan pas als normaal overleg (dat bijna nooit in het nieuws komt maar dat een groot deel van het dagelijks werk is) gefaald heeft.
Ik ga voor mijn mening over Rover af op datgene dat ze zelf communiceren. En daar zijn enkele trends in zichtbaar:
1. Zelfoverschatting. Van de site van Rover zelf: ‘Reizigersvereniging Rover is dé stem van de reiziger in het openbaar vervoer. Wij weten wat er bij de reiziger speelt en kaarten dit aan bij vervoersbedrijven, overheden en via de media.’
Lijkt me nogal overdreven als je enkele duizenden leden hebt en er miljoenen ov-gebruikers zijn. De meesten weten waarschijnlijk niet eens van het bestaan van Rover af.
2. Polarisatie. Voortdurend is de boodschap pro-OV en anti-automobilist. Dat eerste is prima, maar dat tweede leidt tot vervreemding bij veel mensen denk ik. Het leidt er in ieder geval toe dat ik me totaal niet in hun standpunten kan herkennen. De ene dag reis ik met het OV en de andere dag met de auto. Nederland is niet opgedeeld in een groep automobilisten en een groep OV-reizigers, daar zit veel tussenin.
3. Visie. Het is heel lastig om te achterhalen wat precies de visie is van Rover op het OV van de toekomst. Veelal gaat het om ad-hoc actievoeren tegen krimp of tariefstijgingen of iets dergelijks.
Het lijkt me een goed idee als de redacteur dit stuk nog eens overleest en afmaakt.
Kan je mij opweg helpen waarop je doelt?
Onafhankelijkheid is inderdaad een eerste vereiste voor een ombudsman, en wat dat betreft begrijp ik het besluit van dhr. Hansma wel. Rover doet heel veel goed werk, maar ondanks die lof: er zijn zeker ook momenten waarop het, voor de reiziger, onvoldoende helder is voor wiens belangen Rover op dat moment staat. Het vertrek van de huidige OV-Ombudsman lijkt onafwendbaar, maar wellicht dat “ontvlechten” een duidelijk punt in de taken van zijn opvolg(st)er moet worden.
Hoe je ook over Rover denkt is irrelevant, omdat zo een OV-ombudsman niet gelieerd aan een organisatie mag zitten. Noch aan Rover, noch aan Voor Beter OV of een ander. Zo een ombudsman hoort de belangen van de reiziger te behartigen op basis wat de gemiddelde reiziger vindt en niet op basis van welke kleine leden organisatie dan ook.
En hoe kan je te weten komen wat de gemiddelde reiziger vindt?
Dat is ook lastig maar in ieder geval niet via Rover dat nu wordt gedomineerd door overwegend bejaarde leden (drammen over de VDU kaart) en door een paar actieve afdelingen in de Randstad (Haarlem, Rotterdam-Den Haag, etc.).
IK ben het deze keer met baardstaart eens. Het gaat om de Ombudsman.
Rover is geen goede vertegenwoordiging van “de reiziger”. Rover is vrijwel volledig gericht op de Randstad met weinig oog voor de rest van Nederland. Daarnaast zorgt de veel te grote invloed bij Rover van allerlei belangenclubjes van gehandicapten, ouderen, fietsers, privacy-extremisten, etc. dat de belangen van de gemiddelde reiziger uit het oog wordt verloren. Of de Ombudsman daar dan last van heeft is voor buitenstaanders dan weer moeilijk te beoordelen.
Zo zie je maar, essentie van Rover (en wie dan ook in OV-land) is gelijk aan die van NS, Prorail of minister/politiek. Twee zijdes van dezelfde munt. OV is het opperste rijk van de selectieve zelfreflectie. Garantie op eeuwige spaghetti, de zijden draden van de kleren van de keizer.
Leuk dat de ombudsman er mee stopt met zo’n nuchtere en heldere constatering. Dat is niet de bedoeling!
Gelukkig wordt het weer geniaal ontkend en gedraaid en gekeerd door Rover, in de beste tradities van OV (/NS/misterie), zodat iedereen het morgen weer vergeten is.
Maar toch bedankt ombudsman! Het is gezien.
een rare conclusie. De analyse is dat ROVER er vooral voor zichzelf is en geen boodschap heeft aan onafhankelijke opinies.
Ongelooflijk dat Rover na zoveel jaar nog steeds niet in staat is om financieel op eigen benen te staan. Ze blijven dus bestaan dankzij subsidies…
En wat heeft Rover concreet te bieden aan “de gemiddelde reiziger”? Alleen mondkapjes met hun logo, geloof ik.
De VDU kortingkaart is al 10 jaar geleden afgeschaft, maar als je hem had kon die gewoon blijven gebruiken. NS heeft sindsdien wel de spelregels gewijzigd en dat mag ook inderdaad.
En het is steeds weer Rover die haantje de voorste is om hun ongenoegen kenbaar te maken daarover. Over een kortingkaart die al jarenlang niet meer verkrijgbaar is en waarvan de spelregels door NS is gewijzigd. Rover kan zich beter bezighouden met zaken waar “de gemiddelde reiziger” echt mee geholpen zou kunnen worden. Ook buiten de Randstad.
Ik ben het met de opmerking van Hildebrand eens dat het verenigingsleven in dit land aan het uitsterven is. De maatschappij is behoorlijk veranderd gedurende de laatste 20-30 jaar, maar veel verenigingen zijn dat niet.
En hoeveel ombudsmannen hebben we inmiddels in dit land? Zowat elke organisatie heeft een eigen ombudsman, zelfs onze overheid. Kan dat echt niet anders? Kennelijk bemoeit Rover zich met het werk van de ombudsman of proberen ze in elk geval zijn werkzaamheden te beinvloeden. Dat zou niet moeten mogen. Dan snap ik het wel dat je ermee stopt.
Betaalde krachten op basis van ledencontributies maakt de club erg duur en veroorzaakt een neerwaartse spiraal. Men (de leden) klaagt graag maar wel graag gratis.
Dat gezeik over Rover hier is typisch Nederlands. Als straks de prijzen weer eens omhoog gaan is Rover de enige naar wie de politiek luisteren zal. De commentaren op treinreiziger.nl zijn wat dat betreft irrelevant, hoe vaak mensen ook zeggen het beter te weten.
Rover is net een soort vakbond. Steeds minder leden maar nog steeds even hard nodig.
Mooi gesproken. Zonder Rover was er nooit een OV-ambassadeur gekomen.
Nou, die extreem-linkse vakbonden zijn wat mij betreft helemaal niet meer nodig,
extreem-links? Dat bestaat in Nederland helemaal niet.
Ik heb van Rover geen protest gezien tegen het uithollen van de VDU, iets wat m.i. niet eens mag wettelijk gezien. Er zijn ongeveer 800.000 VDU kaarten in omloop. Toch niet een kleine groep. Maar deze groep kan nauwelijks meer iets met de kaart of de vrije reisdagen door de week als je niet in de spits mag reizen (wat het grote voordeel van de kaart was). Toch wel een misser van NS en Rover.
Die 800.000 is een sprookje.
Dan heb je dat protest gemist. Het was er namelijk wel degelijk en meermaals.
Helemaal eens met de mening van Stokbosveen.
Inderdaad is het verenigingsleven in Nederland aan het uitsterven en het is op geen enkele manier nog verdedigbaar dat een klein clubje van oudere fanatici nog steeds zoveel invloed kan hebben als Rover.
Opdoeken dat het Rover en stoppen met het verschijnsel ombudsman OV.