Opinie: Michiel Jonker verdient reizigersprijs

Michiel Jonker is een treinreiziger die zijn privacy hoog in het vaandel heeft en daarvoor bereid is (éénmalig) extra te betalen. Je zou denken dat NS daar blij mee zou zijn. Maar niets is minder waar. Hij krijgt van het spoorbedrijf een boete. Jonker legt zich daarbij niet neer en blijft strijden voor de privacy van treinreizigers. Daarom verdient hij wat mij betreft een award.

Opinieblog door redacteur Hildebrand van Kuijeren

Ik maak mij in het algemeen nooit zorgen over mijn privacy. Ook niet bij NS. Ik doe graag mee aan proeven als NS Extra, waar je wat privacy inlevert in ruil voor wat extra services. Sterker nog, klachten over privacy van de OV-chipkaart vind ik stiekem vaak een beetje gezeur (zonder iemand te willen beledigen).

Maar misschien ben ik wel te naïef. Immers, er wordt heel wat data over ons verzameld. Niet alleen door NS of OV-bedrijven, maar ook door talloze andere bedrijven. Ook als NS of anderen misschien niet direct slechte bedoelingen met de data hebben, is niet uit te sluiten dat de data ooit in handen komt van kwaadwillenden. Sterker nog, misschien is die kans wel reëeler dan ik eigenlijk zou willen toegeven. Zo bleek ov-chipkaart.nl in 2014 nog maanden lang lek te zijn geweest. Om niet te spreken over hackers die wereldwijd steeds vaker succesvol data weten te stelen.

Dus dat Michiel Jonker zich zorgen maakt over zijn privacy valt te begrijpen. Jonker is niet iemand die alleen klaagt over zijn privacy, maar ook iemand die in oplossingen denkt. Met het afschaffen van het papieren (anonieme) treinkaartje zijn vaste klanten van NS gedwongen te reizen met de persoonlijke OV-chipkaart. Jonker heeft echter een truc bedacht om toch anoniem te kunnen blijven reizen. Hij reist niet met zijn eigen persoonlijke OV-chipkaart, maar met een anonieme OV-chipkaart en maakt gebruik van de samenreiskortingregeling. Daarvoor heeft hij een tweede OV-chipkaart aangeschaft voor 7,50 euro – extra omzet voor de OV-sector. Bij controle toont Jonker naast de anonieme OV-chipkaart ook de persoonlijke OV-chipkaart, zodat de conducteur kan controleren dat hij een abonnement heeft en dus recht heeft op korting.

Voor die mentaliteit van Jonker, praktisch problemen omzeilen, heb ik grote waardering. En conducteurs bleken in de regel geen probleem te hebben met de handelswijze van Jonker. Tot dat Jonker op een slechte dag een conducteur trof die ondanks dat Jonker het juiste tarief voor zijn reis betaalt zijn handelswijze niet kon waarderen. Hij kreeg als dank een boete.

Je zou denken dat de Klantenservice van het spoorbedrijf de boete van Jonker wel zou willen kwijtschelden. NS is naar eigen zeggen immers erg coulant, en er is gewoon betaald voor de treinreis. Maar die coulance viel bitter tegen: het spoorbedrijf dat zegt dat de reiziger op 1, 2 en 3 staat, handhaafde de boete.

Jonker liet het er niet bij zitten, stapte naar de Geschillencommissie Openbaar Vervoer en bedacht een list om een dure civiele rechtszaak met NS te voorkomen. Hij stapte naar de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en vroeg de waakhond handhavend op te treden richting NS. Toen AP dat weigerde, spande Jonker een rechtszaak aan. Nu heeft de rechtbank bepaald dat de waakhond de zaak uitvoeriger moet onderzoeken.

Je moet lef hebben om te strijden tegen een partij als NS, die een batterij aan dure juristen heeft. Maar dat heeft Jonker, die de strijd ook al eens aan ging met de Gemeente Arnhem omtrent de privacy van huisafval. Toen had de Arnhemmer minder succes. Nu is er een eerste succesvolle stap gezet. Gewoon door een particulier, niet door een reizigersorganisatie met subsidie of door een vervoerder die roeptoetert de reiziger op 1, 2 en 3 te plaatsen. Iets waar mogelijk, afhankelijk van de verdere uitkomst, mogelijk meer reizigers van kunnen profiteren. Wat mij betreft zou Michiel Jonker daarom de blije reizigersprijs verdienen.