Opinie: HSL is dure lijn voor België met weinig treinen

De Liga ter Ontsluiting van de Noorderkempen voerde zaterdag nog eens actie voor de bediening van het station Noorderkempen (Brecht) op de pepedure hogesnelheidslijn (hsl) tussen Antwerpen en de grens met Nederland. Noorderkempen illustreert eens te meer het gebrek aan ambitie en visie van de NMBS. Maar ook Infrabel speelt een nefaste rol. Dat betoogt de Belgische spoorwegjournalist Herman Welter namens de Liga.

Een opiniestuk van Herman Welter namens de Liga ter Ontsluiting van de Noorderkempen.

Een peperdure spoorlijn die geen volwaardige rol kan spelen in de mobiliteit. In een normaal land ondenkbaar, in België kan het. De overheid en de meeste politici bekommeren zich amper om het spoor. Alleen bij spoorrampen en topbenoemingen schreeuwen ze om het hardst. Dan doet de trein er even toe.

Het station Noorderkempen is te danken aan de hsl Antwerpen – Nederland die parallel met de autosnelweg E19 werd aangelegd. Nederland wenste dat tracé en betaalde dat ermee. Om een draagvlak voor de flitslijn te creëren, kreeg de regio een station aan de hsl. Onder het motto ‘niet alleen de lasten maar ook de lusten’. Maar van die lusten vallen lelijk tegen.

Toen de hsl voltooid was, duurde het nog vier jaar (!) vooraleer er treinen op de dure lijn konden rijden. Infrabel, de beheerder van de Belgische spoorinfrastructuur, hield koppig vast aan het nog in de kinderschoenen staande Europese beveiligingssysteem ETCS. Met de installatie van een bestaande beveiliging had de NMBS onmiddellijk gebruik kunnen maken van de nieuwe infrastructuur. Maar de gierigheid bedriegt, zoals vaker, de wijsheid.

Geen visie
In Nederland en Zwitserland, met België vergelijkbare landen, weet de samenleving al voor de eerste spade voor een nieuwe spoorinfrastructuur in de grond gaat, welke dienstverlening ze kan verwachten.  België bouwt en komt vervolgens met een aanbod dat niet in verhouding staat met de investering. Zo worden de hsl naar Nederland en de Antwerpse noord-zuidverbinding ver van optimaal gebruikt. Idem voor de Diabolo, de noordelijke ontsluiting van de luchthaven Zaventem.
In Nederland zou in een strategisch gelegen station als Noorderkempen minstens om de dertig minuten een trein vertrekken. En al zeker als er naast de spoorlijn een filegevoelige snelweg ligt. ‘In een kwartier filevrij in een hartje Antwerpen’, zou de boodschap aan de automobilisten zijn. Tevens kun je op dat bord de vertrektijd van de eerstvolgende trein aangeven. De visieloze NMBS schrapt daarentegen zogeheten ‘zwak bezette’ treinen zodat je vaak twee uur op een trein moet wachten. ‘Neem de auto maar!’

Infrabel
Vergeleken met het buitenland vraagt Infrabel, gefinancierd met belastinggeld, voor reizigerstreinen een onverantwoord hoge gebruiksvergoeding. Om te rijden op de hsl naar Noorderkempen, ook al gaat het om binnenlandse treinen, ligt die vergoeding nog een pak hoger.

De NMBS heeft er financieel belang bij om minder treinen te laten rijden. Het belang van de reiziger telt niet. De trein kan derhalve niet de door de federale en regionale overheden gewenste rol in de mobiliteit spelen.

Het vervoerplan dat in december wordt ingevoerd, brengt geen beterschap. Ook niet voor Noorderkempen. Terwijl we steeds mobieler worden, stijgt het aantal treinkilometer niet. Tegenover enkele verbeteringen staan er vooral veel minpunten. Voor de reizigers is de globale balans negatief. En of het vervoerplan zal leiden tot stiptere treinen is hoogst twijfelachtig. De scheiding tussen infrastructuur en exploitatie, de oorzaak van veel ellende op het spoor, blijft.

Labille
Tot vandaag heeft nog geen enkele voor de spoorwegen verantwoordelijke minister Infrabel erop gewezen dat de gebruiksvergoeding voor de reizigerstreinen onverantwoord hoog is. Het is bovendien opmerkelijk dat goederentreinen – die de infrastructuur zwaarder belasten en géén openbare dienstverlening zijn – een lagere vergoeding moeten betalen.

Evenmin als Paul Magnette is de huidige minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascale Labille écht geïnteresseerd in het wel en wee van de treinreiziger. Dat de bediening van het station Noorderkempen ondermaats is, kan de PS’er weinig schelen. Zou hij Brecht weten liggen?
Nochtans zei Labille in een interview met Humo dat zijn voorgangers veel te ver van de overheidsbedrijven stonden. De minister heeft een punt. Maar als Labille er dichter bij wil staan, zou hij vandaag nog Infrabel erop moeten wijzen dat ze werkt met belastinggeld en dat de hoge gebruiksvergoedingen voor reizigerstreinen niet in het belang van de mobiliteit en de samenleving staan. De Liga ter Ontsluiting van de Noorderkempen zou dan niet op de barricaden moeten om een aantrekkelijk treindienst te eisen.