ÖBB verdubbelt maximumtarief Nightjet: ‘Mensen zijn bereid hogere prijzen te betalen’

Met ingang van de nieuwe dienstregeling zijn de tarieven voor de nachttreinen Amsterdam – Zürich/Wenen/Innsbruck fors verhoogd. De tarieven worden meer vraagafhankelijk, waarbij de maximumprijzen die voor een coupé gerekend kunnen worden zijn verdubbeld. Gemiddeld constateert Treinreiziger.nl een stijging van circa 50%. En dat terwijl de Nightjet op sommige verbindingen bijna dagelijks kampt met uitval van rijtuigen.

Nieuw tariefstelsel

Toch even schrikken voor wie deze week een nachtje met een Nightjet-slaaptrein wil boeken: de Oostenrijkse spoorwegen (ÖBB) heeft de prijzen van de verbindingen fors verhoogd. Dat blijkt uit onderzoek van Treinreiziger.nl, dat de prijzen voor tien verschillende reisdagen in 2024 op 7 december en 10 december met elkaar vergeleek. Vooral de tarieven van slaap- en privéligrijtuigen zijn gestegen, gemiddeld met bijna 50%. Wie eind januari als enkeling een luxe privé-coupé in het slaaprijtuig boekt, betaalt zelfs 192% meer dan voor de tariefwijziging.

De hoge tarieven zijn het gevolg van een nieuw tariefstelsel. Waarbij eerst een coupe in het slaaprijtuig Amsterdam – Wenen voor twee personen nooit duurder kon uitvallen dan 388 euro, kan dat nu oplopen tot 800 euro. Wie alleen reist in de nachttrein en een eigen coupé wil, betaalde tot zaterdag maximaal 245 euro, of als de coupé een eigen douche en wc heeft maximaal 266 euro. In het nieuwe tariefsysteem betaalt iemand die alleen reist in een eigen coupé evenveel als iemand die met twee personen reist. Zo kunnen de kosten voor een coupé die eerst maximaal 245 euro kostte nu oplopen tot 800 euro, en met douche en wc erbij zelfs tot 1030 euro. Kleine nuance: in het oude tariefsysteem werden coupés vaak aangeboden tegen het maximumtarief, in het nieuwe systeem gebeurt dat weinig, alleen op hele populaire dagen. Vaak zul je dus voor veel minder dan 800 euro een coupé kunnen boeken.

Artikel gaat onder de tweet verder.

Economisch haalbaar

De ÖBB ontkent de prijsstijgingen niet, maar heeft er niet over gecommuniceerd. “Op deze manier kunnen we coupés verkopen op een manier die voor ons economisch haalbaar is”, verklaart de ÖBB het nieuwe tariefsysteem. Een woordvoerder wijt de prijsstijgingen verder aan klachten van klanten over volgeboekte treinen. “Daardoor moesten we de prijzen voor de laatst beschikbare plaatsen verhogen om beschikbaarheid te creëren voor klanten die op korte termijn boeken. Er zijn mensen die bereid zijn hogere prijzen te betalen voor onze slaaptreinen, maar die door onbeschikbaarheid eigenlijk nooit een plaats hebben kunnen boeken.”

De ÖBB stelt dat het bedrijf hiermee tegemoet komt aan klachten omtrent de beschikbaarheid, bijvoorbeeld van eenpersoonscoupés. Maar dat is onzin, vinden ze bij reisorganisatie The Train Traveller. Eigenaar Dennis de Raaij: “De singlecoupés waren inderdaad voor veel routes al niet meer te boeken. De ÖBB doet alleen alsof dat altijd al zo is geweest, maar deze verandering is halverwege 2023 stilzwijgend ingevoerd. Tot afgelopen zomer kon je ook de allerlaatste coupé als single boeken.” Het afgelopen jaar werd dit gewijzigd en vonden de Oostenrijkers dat per trein slechts enkele coupés als single verkocht mochten worden, waardoor alleenreizenden sneller naast een plekje in de trein grepen. Nu de ÖBB alleenreizenden laat betalen voor twee personen is die beperking verdwenen. 

Treintickets in januari hardst gestegen

De tarieven hangen af van zowel de verwachte drukte als van de bezetting van de trein. Is de trein al bijna vol? Dan betaal je aanzienlijk meer. Boek je direct wanneer de verkoop start – 180 dagen voor vertrek – dan heb je de meeste kans op een voordelig ticket. Zijn veel mensen bezig om een treinticket voor jouw trein te boeken? Dan kan de prijs ook stijgen.

In het onderzoek van Treinreiziger.nl zijn de ticketprijzen in januari het hardst gestegen, vermoedelijk omdat de trein dan al goed gevuld is. Een tweepersoonscoupé Amsterdam – Wenen kostte met vertrek 6 en 20 januari aanvankelijk nog 388 euro, maar die prijs steeg door het nieuwe tariefstelsel vervolgens naar 600 euro: een prijsstijging van 55 procent. Een privé-ligcoupé stijgt voor deze data nog harder in prijs. Deze was op dezelfde data eerst nog beschikbaar voor 282 euro, maar met de nieuwe tarieven is dit gestegen naar 690 euro. Nu blijkt dat mensen niet toehappen op deze hoge prijzen, zijn sommige tarieven inmiddels weer gedaald. In dit geval is de prijs van 690 euro inmiddels gezakt naar 420 euro. Dat toont aan dat de prijzen nu behoorlijk kunnen fluctueren.

‘Hoge prijzen zijn nodig’

In mei, wanneer de vraag naar treintickets in de regel hoger is dan in januari, zijn de prijzen van de treintickets vooralsnog minder hard gestegen. Wie ervoor kiest om een niet-annuleerbaar ticket te boeken, kan juist besparen. Zo kostte een tweepersoonscoupé Amsterdam – Wenen voor 16 mei aanvankelijk 388 euro. Met dezelfde annuleringsvoorwaarden is dat nu 410 euro geworden (tot vijftien dagen voor vertrek kosteloos annuleerbaar). Maar wie accepteert dat het ticket niet geannuleerd kan worden, komt uit op 365 euro. In het ligrijtuig is het verschil nog iets groter: eerst 285 euro, nu 240 (maar niet annuleerbaar).

De Oostenrijkse spoorwegen benadrukken dat wie 180 dagen (zes maanden) vooruit boekt de beste prijzen heeft. Treinreiziger.nl heeft alleen onderzoek gedaan naar vertrekdata van een tot vijf maanden in de toekomst. De ÖBB is niet bang dat de bezettingsgraad zal dalen door de hogere prijzen. “Het is niet ons doel om deze bezettingsgraad te verminderen. Maar we willen ook klanten bedienen die niet flexibel zijn in hun vraag en pas kort voor vertrek kunnen boeken. Alleen: door hogere prijzen te rekenen voor de laatste stoelen kunnen we voor deze klanten plekken reserveren en diegenen bedienen die anders zouden vliegen.”

De Oostenrijkse spoorwegen benadrukken dat luchtvaartmaatschappijen ook met vergelijkbare tariefsystemen werken, met zeer flexibele prijzen: “ÖBB misbruikt de nachttreinen niet als ‘geldkoe’, maar de hoge investeringskosten voor de nieuwe treinstellen en de exploitatiekosten moeten wel gedekt worden.” Het bedrijf wijst erop dat ook de exploitatiekosten zijn gestegen.

Interrailtoeslag fors omhoog

Wie denkt de nieuwe tarieven te kunnen ontlopen door met Interrail te reizen, komt bedrogen uit want ook de Interrailtoeslag is vanaf nu duurder geworden. Wie bijvoorbeeld 6 of 20 januari met Interrail wil reizen, moet nu 130 euro betalen voor twee plekken in het ligrijtuig (was 88 euro), in het slaaprijtuig kost een tweepersoonscoupé op deze data 310 euro (was 188 euro). Wie een coupé met eigen douche en wc wil, betaalt met Interrail 530 euro.

Het voordeel van een Interrailpas is soms heel beperkt. Wil je op 6 juni bijvoorbeeld zonder Interrail een tweepersoonscoupé boeken in de nachttrein Amsterdam – Wenen? Dan betaal je voor beide reizigers samen 430 euro. Wie met een Interrailpas reist, bespaart slechts 40 euro. Dat komt neer op 20 euro per persoon. Maar daarnaast moet je uiteraard ook twee Interrail Passen kopen.

‘Slapen in het beddengoed van de vorige reizigers’

Behalve de prijzen is ook het reiscomfort er niet bepaald op vooruit gegaan bij Nightjet. Deze zomer bleek al dat er regelmatig uitval van rijtuigen is op een aantal Nightjet-verbindingen, waaronder ook de twee vanuit Nederland naar Zürich en Innsbruck/Wenen. Daarvan is nog altijd sprake, tussen Amsterdam en Zürich zelfs in 50% van de ritten, constateert Treinreiziger.nl. “Afgelopen nacht nog sliepen mensen in het beddengoed van de vorige reizigers”, zegt De Raaij woensdagavond tegen Treinreiziger.nl, die klanten op die verbinding had. “De reactie van het treinpersoneel is dan: ‘Je kunt hier liggen, anders ga je maar naar het zitrijtuig.'”

“Maar we exploiteren dan ook een ambitieus nachttreinnetwerk” verdedigt de ÖBB zich. ”Als een rijtuig niet mee kan, kunnen we dat doorgaans compenseren door een vervangend rijtuig mee te sturen, alleen niet altijd in dezelfde comfortklasse.” Treinreiziger.nl en The Train Traveller bevestigen dat dit ten dele klopt, maar dat het ook regelmatig voorkomt dat reizigers die een ligplek geboekt hebben, op een zitplek uitkomen.

Over het onderzoek:

• Treinreiziger.nl heeft de tarieven voor de Nightjet opgezocht op 7 december (oude tariefstelsel) en op 10 december (nieuwe tariefstelsel).
• Telkens is gekeken naar de prijs van twee personen voor de treinreis Amsterdam – Wenen. Onderzochte vertrekdata betreffen: 6 januari, 20 januari, 14 februari, 29 februari, 14 maart, 29 maart, 18 april, 26 april, 2 mei en 16 mei 2024.
• Er zijn totaal 36 vergelijkingen gemaakt, daarbij zijn de tarieven gemiddeld 53% gestegen. Alleen tarieven met gelijke annuleringsvoorwaarden zijn met elkaar vergeleken.
• Een tweepersoonscoupé in het slaaprijtuig valt gemiddeld 18% duurder uit, een luxe coupé met eigen douche/wc stijgt gemiddeld met 49%.
• De ÖBB benadrukt dat het gele prijsbereik niet zichtbaar is, omdat er al boekingen zijn gemaakt, en niet is gekeken naar een vertrekdatum precies 180 dagen in de toekomst.
• Er is op vier data gekeken naar de Interrail-toeslagen (6 en 20 januari, 14 februari en 18 april). Omdat ÖBB aangeeft dat de goedkoopste tickets dan al snel niet meer beschikbaar zijn, is nadien ook gekeken naar vertrekdatum 6 juni.
• De genoemde prijzen in dit artikel zijn afgerond op hele euro’s.

Voorbeeld van de fluctuerende prijzen

Privé ligrijtuig, vertrek 20 januari, kon op 7 december geboekt worden voor € 282,10

Privé ligrijtuig, vertrek 20 januari, kon op 10 december geboekt worden voor € 689,90
(Prijs voor een gedeelde couchette: € 379,80 + € 310,10 voor een upgrade naar privé.)

Inmiddels is de prijs voor een privécoupé in het ligrijtuig weer iets gedaald, naar € 419,90 (14 december).