NS-stations krijgen nieuwe omroepstem
15 jun 2021 9:40
De NS gaat vanaf woensdag een nieuwe omroepstem aan de reizigers introduceren. Stemactrice Karin van As neemt het stokje over van Tuffie Vos, die al 25 jaar op de Nederlandse treinstations te horen is.
Soest Zuid en Leiden Lammenschans
Woensdagochtend klinkt de nieuwe omroepstem voor het eerst op de stations Leiden Lammenschans en Soest Zuid. Gedurende de dag komen daar steeds meer kleine treinstations bij. De NS verwacht dat de stem van Van As eind 2021 op alle stations in het land te horen is.
Hersenonderzoek
De stem van Van As is gekozen uit een groep professionele stemacteurs en -actrices. De NS lette bij het kiezen van een nieuwe omroepstem erop dat de persoon goed verstaanbaar is en vriendelijk klinkt. Het spoorwegbedrijf liet onderzoeksbureau Neurensics daarvoor zelfs hersenonderzoek doen onder 24 reizigers.
De deelnemers kregen tijdens een hersenscan drie verschillende stemmen te horen: de stem van Van As, een andere voor de deelnemers onbekende stem en een stem van een geliefde, zoals een moeder of vriendin. Uit het onderzoek bleek dat de stem van Van As negatieve emoties verzacht. Dat is volgens de NS belangrijk omdat de omroepstem ook vervelende zaken als vertragingen, werkzaamheden en perronwisselingen moet verkondigen.
Oude stem verdwijnt na 25 jaar
De NS maakt voor de nieuwe stationsomroep voor het eerst gebruik van de techniek text-to-speech. Deze geavanceerde techniek zet een om te roepen bericht automatisch om in een door Van As uitgesproken tekst, aangepast op het station en op de situatie. Zij heeft hiervoor allerlei losse klanken, woorden en zinnen ingesproken.
De voorganger van Van As, Tuffie Vos, was in 1996 voor het eerst te horen op het Zwolse NS-station. In 2005 klonk haar stem op alle stations in het land. Naar schatting schalde haar stem meer dan 2,5 miljoen keer op de stations.
Bron: Foto en video: © NS, tekst: © ANP
Woensdagochtend klinkt de nieuwe omroepstem voor het eerst op de stations Leiden Lammenschans en Soest-Zuid. Gedurende de dag komen daar steeds meer kleine treinstations bij. De NS verwacht dat de stem van Van As eind 2021 op alle stations in het land te horen is.
Ik heb altijd gedacht dat de omroepberichten centraal werden uitgezonden, dat vanuit Utrecht een bericht naar bijv. station Eemshaven werd gestuurd. Maar ik begrijp nu dat de stem op elk station (ook de onbemande) aanwezig moet zijn?
Misschien leuk om hier eens een artikeltje aan te wijden hoe dit precies werkt?
Overigens heeft Karin van As een prettige stem om naar te luisteren.
Nee, de omroep werd altijd gedaan vanuit de 13 verkeersleidingsposten. Tegenwoordig valt reisinformatie echter niet meer onder ProRail, maar onder NS. Wellicht dat het nu gebeurd vanuit het OCCR of nog steeds vanuit de verkeersleidingspost. Dat weet ik niet. Ik denk dat men kiest voor twee kleine stations om te zien of alles goed gaat, maar dat weet ik eigenlijk niet.
Hoe zit dit dan met de regio-vervoerders als Arriva, Keolis, Connixxion, Breng, ….? Of zijn deze ook van de NS afhankelijk voor de vertragingsmeldingen.
Reisinformatie voor alle vervoerders in Nederland wordt door NS gecoördineerd vanaf een centrale afdeling in het Utrechtse OCCR. Dus ook voor Arriva, Connexxion enz.
De automatische omroep wordt in de meeste gevallen automatisch gegenereerd als het rijgedrag van een trein of een handeling van een treindienstleider daar aanleiding toe geeft. Heeft een trein 5 minuten vertraging, genereert dat automatisch een omroepbericht van Tuffy (of Karin dus binnenkort). Hetzelfde geldt voor spoorwijzigingen.
Er zit wel iemand achter ‘de knoppen’ in Utrecht. Maar die persoon monitort vooral het treinverkeer op bijzondere situaties en is ook degene die de informatie over verstoringen op het spoor in de ether gooit, en heeft dus weinig omkijken naar bijv automatische berichtgeving, omdat dat altijd vanzelf gaat. Een baan die op korte termijn komt te vervallen trouwens in verband met een verdere verregaande automatisering, waaronder die nieuwe stem.
Veel liever een rustige mannenstem voor mijn orenoren.
Ik heb zelf een heel rustige mannenstem (een bas zelfs) maar dat is geen feest als je met slechthorenden moet praten. Lees: heel lastig. Als ik onze slechthorende medereizigers nog even buiten beschouwing laat, is het op stations geregeld zo lawaaierig dat alleen een heldere vrouwenstem de kans heeft om zich verstaanbaar te maken.
Ik denk daarom dat het weloverwogen beleid is dat de vorige omroepster een vrouw was en dat ook de nieuwe gekozen is uit uitsluitend vrouwelijke kandidaten.
Dat is ook de reden dat vroeger Radio Scheveningen met vrouwelijke stemmen werkte. Die zijn, beter dan mannenstemmen, nog te horen boven de ruis, fading en storing die de korte golf (voor de verbinding met schepen) kenmerkten. Heeft iets te maken met toonhoogte, boventonen en attentieniveau (dat laatste omdat marconisten bijna altijd mannen waren). Voor de jongeren: communicatie met schepen liep vroeger niet via satellieten of internet, maar via radio op de korte golf (ruwweg tussen 6 en 25 MHz = tussen 12 en 50 m golflengte). Boven de 25 MHz begint de tv (kanalen 2, 3 en 4).
@Ger Nijman
Afgezien van storing op de korte golf en attentieniveau: Als je in een rumoerige omgeving met iemand wilt spreken, kun je juist beter laag dan hoog praten. Op lage frequenties is er namelijk minder ruis (andere, storende geluiden), omdat je op hoge frequenties zowel de hoge geluiden hoort als de boventonen van lage geluiden.
De informatie wordt vast en zeker nog steeds centraal aangestuurd. Ik weet niet waar vandaan, maar de nieuwe stem zal vanuit een nieuw computerprogramma komen die ingesteld is op de omroep van de kleinere stations die nu als proef meedraaien.
Lees mijn reactie even. Utrecht.
Als ze de r maar kan zeggen….
Ik hoor in het zuiden bij Arriva toch andere stemmen dan de bekende van NS hoor. Ik meen zelfs mannelijk, maar dat weet ik niet 100% zeker meer.
Leuk verhaal. Mooi dat er zoveel aandacht aan de juiste stem wordt gegeven. Kreeg de core-business ook maar zoveel aandacht. Excuses voor mijn cynisme, ik kan het niet meer uitzetten geloof ik 🙂
Dat zijn zullen dan afwijkende berichten zijn geweest die niet door Tuffie zijn ingesproken. Met text-to-speech is straks alleen nog de stem van Karin te horen op alle stations.
Aha! Het was dus Tuffie Vos die via de luidsprekers onophoudelijk loog: “Dit is een rookvrij station” wanneer er weer een DE 6400-loc door het station kwam tuffen met ruim 700 meter goederenwagons achter zich aan. (O wee als het windstil was/is.) Hartelijk dank nog Tuffie, voor die doeltreffende Orwelliaanse correctie van de werkelijkheid. Na al die herhalingen geloven sommigen nu dat stations rookvrij zijn.
Ook een vaste leugen:
“Tussen hot en her zijn de beperkingen voorbij. De vertraging neemt af.”
De vertraging die je tot deze mededeling hebt opgelopen, loop je na deze mededeling echt niet meer in. Er komt eerder nog wat bij.
Woensdagochtend? deze stem was minstens een week geleden al te horen te Leiden Lammenschans. en dat viel op.
Als de stem zo belangrijk is, dan mogen ze de stem van de charmante en lieftallige Kirsten Paulus van L1 wel gebruiken die ook alle Arriva bushaltes en stations heeft aangekondigd, dan wordt men vanzelf wel “rustig”…
Welke stem het ook is als het maar voor iedereen, ook in het Engels, duidelijk verstaanbaar is, of je nu in Alkmaar of Zeeland woont.
Eén ding: Ik ga je missen, Tuffie. Bedankt!
Ik niet. De stem van Arie Leenman daarentegen nog altijd.
Hmm text-to-speech lijkt me geen goed idee. Dat is ontzettend foutgevoelig. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de omroepstem van de SNG tussen Groningen en Zwolle, dan zegt de stem toch echt Gonningen. Voor zover ik weet is daar in de afgelopen twee jaar niks aan verbeterd.
Mijn ervaringen tot nu toe met de nieuwe TTS-omroepen zijn toch echt positief.
Persoonlijk vind ik het wel een voortuigang dat daarmee de 5 verschillende stemmen op een groot station als Amsterdam C. hiermee tot het verleden behoren.
Ik vind het persoonlijk namelijk vreselijk irritant en onduidelijk. Één stem voor alle informatie is naar mijn mening duidelijker en prettiger.
Overigens gebruikt Italië al járen TTS technologie voor de omroepen, en daar zijn, naar mijn mening, de omroepen net zo duidelijk als die in Duitsland waar momenteel ook de stem vervangen wordt, maar wel álles vooraf ingesproken is.
Hoe zit het met die omroepen in andere (grotere) landen? Is dit ook een persoon die alles inspreekt of zijn daar meer collega’s voor opgetrommeld. Het tatatata -intro voor Franse omroepen, de Duitse gong, de Zwitserse bel en het Beste reizigers bij onze eigen NS. Dames en heren was ook goed toch? transgenders zijn toch ook (verbouwde) mannen of vrouwen? Dus gek eigenlijk dat dit weer anders moest worden omgeroepen. het Duitse Austieg links oder rechts is ook in het Hollands overgenomen bij de RET. Links of rechts uitstappen , plus de Engelse vertaling erbij. Exit on the left or right! Omroepen is zinvol, vooral voor mensen die moeilijk of niet lezen kunnen, de internationale vertalingen zijn weer handig voor toeristen of zakenlui. Ook de bestemmingsborden met Rotterdam Centraal. Dresden Hbf, York. Luxembourg met hun LED verlichting een stuk verbeterd. Alleen het is lastig te fotograferen en er moet ook verlichting er bij zijn. Anders valt het niet op bij mist of duisternis of wanneer de zon fel schijnt in de zomers! Oudere treinen kennen nog een niet gelijkvloerse instap, maar de modernere varianten gelukkig wel. Alles kan niet in een keer vervangen worden, dus reisassistentie is dan nog wel nodig. In Duitsland wordt dit Bahnhofsmission genoemd, wat voor reizigers met beperkte mobiliteit , zware bepakking of bij onzekere personen meer dan welkom is! De NL centrale stations zijn enorm opgeknapt en hebben door hun transparante omhulsuls een veilige en voor comfortabelere stationsgebouwen
gezorgd. Maar ook kleinere steden als Assen en straks Ede Wageningen en niet zo lang Driebergen-Zeist zijn pareltjes geworden of worden dat binnenkort!