Nightjet maakt eerste proefrit; nachttrein vanaf december terug in Nederland
15 sep 2020 11:57
Na een intensieve voorbereiding komt het steeds dichterbij: de terugkeer van de nachttrein naar Nederland. Vandaag maakte de Nightjet zijn eerste meters in Nederland. Nu nog zonder reizigers. Maar vanaf 13 december komt daar verandering in, want vanaf die datum kunnen reizigers dagelijks per nachttrein naar München, Innsbruck én Wenen.
Intentieverklaring
Aan de terugkeer is een lang voortraject vooraf gegaan. Dat vertelt Jet van de Kar, bij NS verantwoordelijk voor de implementatie van de nachttrein in Nederland. Eigenlijk is de nachttrein bij NS nooit van de agenda geweest, vult collega Erik Leddy aan. In 2016 valt weliswaar het doek voor alle CityNightLine nachttreinen van Deutsche Bahn, maar al snel werd duidelijk dat de Oostenrijkse Spoorwegen (ÖBB) een deel van het netwerk wilden overnemen. De nachttreinen van Amsterdam naar Kopenhagen, Warschau, Praag, Zürich en München hoorden daar echter niet bij. Toch besluit NS de contacten met de Oostenrijkers warm te houden. “Op dat moment hadden we zo’n twee keer per jaar contact” zegt Leddy, die zich bij NS International bezig houdt met de route Amsterdam – Keulen – Frankfurt.
Wat begint met vrijblijvend contact, wordt gaandeweg steeds concreter. In 2018 spreken NS en ÖBB voor het eerst de gezamenlijke ambitie uit om Nederland weer aan te sluiten op het nachttreinennetwerk. Begin 2019 – slechts een klein jaar later – tekenen beide vervoerders een intentieverklaring. “Vanaf dat moment zijn we met de OBB in gesprek gegaan om te kijken hoe we het daadwerkelijk kunnen gaan realiseren” vertelt Van de Kar. “We zijn begonnen met een maakbaarheidstoets”.
NightJet testrit met de Vectron van @NS_online pic.twitter.com/bE8eYqHlTF
— Rogier Pelgrim (@rogierweb) September 15, 2020
Machinisten
Voor Leddy die het logistieke proces van de implementatie op zich neemt, betekent de maakbaarheidstoets een behoorlijke puzzel. Zo moet de nachttrein niet alleen passen in de huidige dienstregeling, maar ook in de toekomstige dienstregelingsplannen. Met de tienminutentrein naar Arnhem in aantocht blijkt dit geen gemakkelijke opgave. Maar er waren ook andere zaken die uitgewerkt moesten worden. Leddy: “Is er voldoende opstelcapaciteit, om de trein te parkeren? Hoe komen we aan een meerspanningslocomotief? Zijn er voldoende machinisten?”
Het blijkt maakbaar, al blijkt gek genoeg de werving van machinisten de grootste uitdaging te zijn. “Dat komt doordat machinisten ook in Duitsland moeten kunnen rijden, daardoor duurt de opleiding ongeveer negen maanden. Een deel van de opleiding gebeurt bovendien in een simulator in Duitsland. Daar is de capaciteit heel beperkt” legt Leddy uit. Bovendien gaan er ook nog enkele machinist die al in Duitsland mogen rijden met pensioen. Daardoor zijn er voor alle treinen richting Duitsland in totaal 10 nieuwe machinisten nodig. Die machinisten doorlopen momenteel hun opleiding.
Financieel
Behalve logistiek gezien, blijkt ook een sluitende business case een hele uitdaging. Sterker nog: in de businesscase wordt er gedurende vier jaar rekening gehouden met een exploitatietekort van een kleine 7 miljoen euro. Dat de nachttrein er toch komt is te danken aan staatssecretaris Stientje van Veldhoven, die het uiteindelijke exploitatietekort dekt tot maximaal 6,7 miljoen euro.
Hoeveel reizigers er verwacht worden en dus hoeveel subsidie er per reiziger nodig is, wil het spoorbedrijf niet zeggen omdat dit concurrentiegevoelige informatie is. Ook de verwachte bezettingsgraad wil het bedrijf niet prijsgeven. Op de vraag of meer openheid bij miljoenen subsidie niet gewenst zou zijn verwijst Van de Kar naar het Ministerie. Kan de Nightjet wellicht een dure ICE overbodig maken? “Een plausibele denkrichting. Maar wij kiezen voor een groeimodel. We willen juist meer treinen, ook naar het Ruhrgebied. Niet minder. Bovendien maken we nu afspraken met de ÖBB, die gaan niet over de ICE’s. Daar hebben we afspraken over met de Duitse spoorwegen“ reageert Van de Kar.
De NS’ers benadrukken dat het rijden van een nachttrein relatief duur is. Zo is voor een retourrit minimaal twee treinen nodig, moet er vanwege de lange afstand veel infraheffing betaald worden en zijn de personeelskosten relatief hoog. Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid kwam eerder tot de conclusie dat veel nachttreinen in Europa zonder subsidie verlieslatend zijn.
Concurrentie met het vliegtuig
In de aanloopperiode wordt er rekening gehouden met verliezen, maar op de langere termijn wordt gehoopt op een vliegwieleffect. De nachttrein wordt nadrukkelijk gezien als duurzaam alternatief voor vliegbestemmingen van meer dan 700 kilometer verderop. Leddy: “De filosofie van de Nightjet is dat ze het liefst aankomen vóór dat je met de eerste vlucht in het centrum kan aankomen”. Ook is het de bedoeling dat de nachttrein ‘s avonds niet te vroeg vertrekt, zodat ook hier de dienstregeling kan concurreren met de tijden van het vliegtuig. “Dat was best een uitdaging om dat hier te laten lukken” vult Van de Kar aan. “Maar we vertrekken om 19:30 uur, dus het is gelukt”.
Ook moeten de tarieven kunnen concurreren met het vliegtuig, vindt de implementatiemanager. “De prijs is heel belangrijk voor klanten. Het moet echt in de range zitten van het vliegtuig” stelt Van de Kar. Vanaf 29 euro zullen er tickets beschikbaar zijn in de zitplaats rijtuigen. Wie wat meer comfort wil, zal meer moeten betalen. Een plekje in een 6-persoonsligrijtuig zal bijvoorbeeld beschikbaar zijn vanaf 59 euro. De slaaprijtuigen bieden het meeste comfort. Daar zal een enkele reis minimaal 89 euro kosten.
Treinkaartjes online te koop
Op dit moment verkoopt NS International online geen treinkaartjes voor de nachttreinen, maar daar komt verandering in. Om reizigers tijdens het boeken ook een beeld te geven wat een zitrijtuig, ligrijtuig en slaaprijtuig inhoudt is er een speciale module voor de boekingsomgeving bijgebouwd. “We hebben eerst een prototype gebouwd, daarna onderzocht hoe klanten dit waarderen en vervolgens geëvalueerd en op basis daarvan gebouwd” vertelt Van de Kar. Op de ÖBB en NS site zullen dezelfde tarieven worden gehanteerd. De bedoeling is dat de verkoop op 21 september van start gaat.
Behalve treinkaartjes voor het nachttraject, komen er ook tickets voor bijvoorbeeld Düsseldorf en Keulen. De gedachte is dat de zitplaatsen nadien weer verkocht kunnen worden voor reizigers uit het Ruhrgebied naar Oostenrijk of Zuid-Duitsland willen. Om in de trein te kunnen stappen is reserveren verplicht.
Nieuwe treinen ook naar Nederland
Ondanks dat de slaaprijtuigen het meest prijzig zijn, wordt juist hier de hoogste bezetting verwacht. Opvallend genoeg heeft de trein juist relatief juist weinig slaaprijtuigen. Per bestemming is er één slaaprijtuig, twee ligrijtuigen en twee zitrijtuigen. Leddy: “Er zijn op dit moment onvoldoende slaaprijtuigen beschikbaar”. Op termijn gaat dat veranderen, want de ÖBB heeft nieuwe rijtuigen besteld. Die zullen vanwege nieuwe wetgeving als eerste van en naar Italië worden ingezet, maar daarna zal ook Nederland aan de beurt komen voor de nieuwe treinen. “In de nieuwe treinen zijn ook compartimenten met meer privacy, en uit onderzoek blijkt dat wij daar in West-Europa nog meer waarde aan hechten. Daarom zullen de nieuwe treinen later ook naar Nederland worden ingezet”.
Het zal echter nog een paar jaar duren voordat het nieuwe materieel beschikbaar zal zijn. Maar dat mag voor nu de pret niet drukken, want na vier jaar van afwezigheid keert in december de dagelijkse nachttrein eindelijk terug in Nederland.
Dienstregeling nachttrein Amsterdam – Wenen / Innsbruck
Hieronder de geplande dienstregeling. Let op: dit geeft een indicatie, met name bij werkzaamheden kan de planning afwijken. Vervoer binnen Nederland is niet toegestaan. Niet alle stopstations vermeldt. Trein wordt in Nürnberg gesplitst en gecombineerd met de nachttrein uit Hamburg. Beide treinen hebben een deel naar Innsbruck en Wenen.
| Heenreis | NJ 421 | Terugreis | NJ 490 |
| Amsterdam C v. | 19:30 | Wien Hbf v. | 20:13 |
| Utrecht a. | 19:57 | Wien Meidling v. | 20:21 |
| Utrecht v. | 20:02 | St. Pölten v. | 20:47 |
| Arnhem a. | 20:31 | Linz Hbf v. | 21:36 |
| Arnhem v. | 20:37 | Wels Hbf v. | – |
| Düsseldorf a. | 21:42 | Passau Hbf v. | 23:56 |
| Düsseldorf v. | 21:44 | Innsbruck Hbf v. | 20:44 |
| Keulen a. | 22:14 | Jenbach Hbf v. | 21:06 |
| Keulen v. | 22:17 | Wörgl Hbf v. | 21:23 |
| Bonn a. | 23:03 | Kufstein v. | 21:35 |
| Koblenz a. | 23:45 | München a. | 22:37 |
| München a. | 7:09 | München v. | 22:50 |
| München v. | 7:28 | Koblenz v. | 5:13 |
| Kufstein a. | 8:26 | Bonn v. | 6:01 |
| Wörgl a. | 8:35 | Keulen a. | 6:55 |
| Jenbach a. | 8:51 | Keulen v. | 6:58 |
| Innsbruck Hbf a. | 9:14 | Düsseldorf a. | 7:25 |
| Passau Hbf a. | 6:24 | Düsseldorf v. | 7:27 |
| Wels Hbf a. | 7:08 | Arnhem a. | 8:44 |
| Linz Hbf a. | 7:24 | Arnhem v. | 8:49 |
| St. Pölten a. | 8:11 | Utrecht a. | 9:25 |
| Wien Meidling a. | 8:34 | Utrecht v. | 9:30 |
| Wien Hbf a. | 8:47 | Amsterdam a. | 9:58 |
Weetje
NS machinisten verzorgen de treindienst tussen Amsterdam en Keulen West. Keulen West is geen stop voor reizigers. Hier wordt de trein gecombineerd met het deel uit Brussel (dit deel rijdt niet dagelijks) en maakt de Vectron locomotief van NS plaats voor een locomotief van de ÖBB. Vanaf de dienstregeling 2021 is er geen autotransport meer mogelijk van en naar Düsseldorf. Dit komt doordat de trein nu van en naar Nederland rijdt en de trein straks langer zal zijn. Zeker op dagen als het deel van / naar Brussel ook rijdt.
In beeld
Vandaag is de testrit van de NighJettrein. Deze gaat rijden tussen Amsterdam-Innsbruck/Wenen. NS & ÖBB reden naar Wolfheeze/Arnhem 💪 #werkenbijNS pic.twitter.com/BH9ExiFkBX
— Lisa (@LNevesGoncalves) September 15, 2020
Nog een paar fotootjes pic.twitter.com/2f3zchrlHn
— Rogier Pelgrim (@rogierweb) September 15, 2020
Ik hoorde van NS dat er géén fietsen mee kunnen in deze nachttrein. Dat kon wel in de CityNightLine. Daarin was ruimte voor flink wat fietsen en een speciale brede deur.
Op twitter las ik deze reactie van NS: “ Er zullen in de eerste instantie geen fietsrijtuigen aanwezig zijn in de Nightjet vanuit Amsterdam. Je zou dus alleen een fiets gedemonteerd en verpakt mee mogen nemen. Dit heeft te maken met een aantal renovaties aan de rijtuigen. Naar verwachting zal dit wel mogelijk zijn vanaf december 2021.“
Ziet er mooi uit.
Nu maar duimen dat het een succes wordt.
Jammer dat het auto/motortransport komt te vervallen tussen Düsseldorf en Innsbruck. Ik heb dit weekend nog mijn auto met deze trein vervoerd en het is een prima product. Maar het meest zullen de motorrijders balen dat het vervoer van auto/motors komt te vervallen. De motorrijders waren trouwens in de meerderheid in de nacht van vrij/zat (13 motors, 8 auto’s, verdeeld over 3 autotransporters). Motorrijders moeten dan honderden kilometers over de snelweg rijden wat ze in het algemeen niet echt waarderen (en als autorijder ik ook niet).
Inderdaad jammer dat er geen motoren mee kunnen. Nu heen en terug naar oostenrijk 2x 700 saaie kilometers en een houten kont.
Is het echt bijna 8 uur rijden van Koblenz naar München? Of staat dat ding gewoon ergens een paar uur stil?
Met IC-snelheid en zonder tussenstops kan het in pakweg 5 uur en een kwartier.
Van en naar Koblenz is het geen 8 uur. Echter staat de trein waarschlijnlijk op enkele stations langer stil.
De huidige nachttrein vanuit Düsseldorf staat ruim een uur stil op de stations Frankfurt (Main) Flughafen Fernbf en Nürnberg Hbf. Vanwege het kopmaken is de halteertijd in Frankfurt (Main) Hbf ook ca. een halfuur. De langere reistijd wordt waarschijnlijk ook veroorzaakt door het feit dat de bestaande nachttrein vanaf Nürnberg over het conventionele spoor (geen HSL) via Augsburg naar München rijdt.
Ben benieuwd of dit ook voor de toekomstige nachttrein vanaf Nederland geldt.
In elk geval in Nürnberg is er behoorlijk wat tijd ingeruimd voor rangeren. Vanuit Brussel, Amsterdam en Hamburg zijn er rijtuigen voor Wenen. Ik dacht ook autorijtuigen (uit Hamburg). En dan de rijtuigen van Hamburg en Amsterdam voor Innsbruck. Die moeten dan bij elkaar gebracht wordeb.
In Nürnberg wordt er flink gerangeerd, denk dat daar ook een lange pauze gehouden wordt. Om de trein zo vol mogelijk te krijgen moet ie vroeg in de avond vertrekken, anders is het al te diep in de nacht voor de reizigers uit Koblenz. En in Passau kunnen nu de eersten er al uit, zonder al te veel nachtrust te moeten missen.
Dat kan ik me goed voorstellen. Vanaf Nürnberg rijdt het ene deel dan verder naar Wenen, het andere deel naar München en Innsbruck. Daarbij komt ook nog dat men voor de richting Augsburg in Nürnberg kop maakt (zover men niet via de Güterumgehungsbahn rijdt).
En de lange stop in Frankfurt (Main) Flughafen Fernbf? Heeft iemand daar een verklaring voor? Eventueel om aansluiting te bieden op de nachtvluchten die op Frankfurt aankomen?
Informatief artikel met leuke voorbeelden van waar je praktisch tegen aan loopt.
Jammer dat ÖBB niet het type rijtuigen inzet dat de CNL tot het voorlaatste jaar gebruikte met de verstelbare vliegtuigstoelen. Die tickets waren het goedkoopst. Of zou dat nog gaan gebeuren?
Ik begreep dat die rijtuigen naar de sloop zouden zijn gegaan, versleten. Aldus een goed ingevoerde bron.
Dat is jammer, want daar konden -inherent aan een vliegtuig- veel passagiers in een rijtuig, zodat de ticketprijs laag kan blijven. En juist die lage ticketprijs is een belangrijke als men de passagiers wil weglokken bij het vliegtuig en Flixbus.
Misschien in de nieuwe rijtuigen die ÖBB heeft besteld?
Wouw de nieuwe (nog niet in NL beschikbare) slaapcabines zien er mooi uit. Doet me denken aan de Japanse cabine hotels en dit is voor een nachttrein perfect. Sluit perfect aan bij het idee uitgerust op de plek van je bestemming aankomen. Redelijk ruimte efficient en toch comfortabel. Dat ziet er echt anders uit dan dat ik voor het laatst met de nachttrein naar Wenen ging in 2004. Ik hoop dat dit een succes wordt en dit een alternatief wordt voor het vliegen… 🙂
Ik ben zelf zeer benieuwd hoeveel marktvraag er is naar die nieuwe kleine cabine’s (ofwel de couchette nieuwe stijl volgens mij).
Ikzelf zou er niet voor kiezen, hoewel ik kleine cabine’s nog niet in het echt heb gezien.
Indien ik de keuze heb tussen een slaapplaats, couchette nieuwe stijl of een zitplaats zou ik voor een slaapplaats gaan en als het budget het niet toelaat voor een zitplaats kiezen.
Wat zouden jullie kiezen?
Prima alternatief voor de skitrein
Een grap in de details, Jet van de Kar, bij NS doet de Night-Jet
Ze wordt binnen NS ook wel “onze eigen Night-Jet genoemd”
De juiste vrouw op de juiste plaats.
En de bewuste trein “de kar van Jet”, neem ik aan.
Jet trekt de kar.
Het is wel wrang dat het spoornet zo vol wordt gedouwd dat er geen bijzondere trein meer tussendoor kan. Dit terwijl er nog zoveel plannen zijn.
Goed dat er weer zo een verbinding komt. Jammer dat er geen auto’s/motorfietsen en fietsen mee kunnen. Wat meer slaaprijtuigen zou wel fijn zijn. En een restauratierijtuig om wat kleins te kunnen eten en drinken, eventueel ontbijten zou handig zijn. Misschien in de toekomst.
Al met al goed nieuws.
Die restauratierijtuigen zijn volgens mij moeilijk rendabel te krijgen. Tenminste in mijn trips per CNL naar München en Zürich toen er nog een restauratierijtuig gekoppeld was i.p.v. het latere kleine keukentje is de ervaring dat velen hun eigen eten en drinken meenamen en er weinig gebruik van werd gemaakt.
Wat een leuk artikel, en wat een goed nieuws! 🙂
Prima plan! En nu nog de prijzen van vliegtickets naar Wenen enz. duurder maken.
Quote:
Op termijn gaat dat veranderen, want de ÖBB heeft nieuwe rijtuigen besteld.
Zal tijd worden. Hoe oud zijn die rijtuigen? En zijn ze niet versleten? Een dagtrein is na 40 jaar wel aan vervanging toe.
Ik zou zo’n couchette ook niet doen. Zeker als je niet met een groep reist die er samen een af kan huren. Voor 99 euro huur je al je eigen zitcoupé af, dan kan je alle stoelen zo uitklappen dat er uiteindelijk zelfs een redelijk comfortabel bed ontstaat. Anders voor 30 euro de nacht lang zitten ipv voor 180+ euro op een plankje liggen tukken met vijf vreemden om je heen.
(gebaseerd op laat boeken van de nightjet Innsbruck – Dusseldorf laatst, misschien zijn de prijzen verder vooraf of in deze Nederlandse variant straks iets schappelijker)
Een ligplaats heb je al van €59 euro! Ik weet niet waar je de 180 vandaan haalt.
Nu gevraagt slaapplaats 324 Euro beetje duur