Mooiste treinreis door de Balkan: Belgrado – Bar

Met de trein op pad. Meestal doe je dat om van A naar B te reizen. Maar de treinreis kan soms ook bijna een attractie op zich zijn. Treinreiziger.nl zal de komende periode wekelijks aandacht schenken aan de mooiste treinreizen in Europa. In deel één: Belgrado – Bar. De lijn die nog redelijk onbekend is bij het grote (trein)reispubliek.

Relatieve jonge spoorlijn

De 476 kilometer lange spoorlijn van de Servische hoofdstad Belgrado naar de Montenegrijnse havenplaats Bar aan de Adriatische Zee is volgens vele reisgidsen en (trein)websites één van de mooiste spoorlijnen in Europa. En dat is niet vreemd: de omgeving waar de trein doorheen rijdt is prachtig: bergen, kloven en vergezichten. Een treinreis over deze spoorlijn is dan ook een echte belevenis en dus zeker aan te raden.

De spoorlijn is relatief ‘jong’: de spoorlijn werd, na 24 jaar bouwen, in zijn geheel op 28 mei 1976 geopend en liep toen nog door één land, namelijk Joegoslavië. Het was een prestigeproject van de toenmalige Joegoslavische president Josip Broz Tito. In de jaren negentig viel Joegoslavië uit elkaar en liep de spoorlijn ineens door drie landen: Servië (301 kilometer), Montenegro (175 kilometer) en Bosnië-Hercegovina (9 kilometer). De trein stopt tegenwoordig niet meer op het station Štrpci, het enige Bosnische station aan de lijn. Dit Bosnische stukje wordt overigens wel onderhouden door de Servische spoorwegbeheerder.

Hoogtepunten in Montenegro

De spoorlijn is een technisch hoogstandje op vele aspecten. Er zijn 254 tunnels met een totale lengte van 114 kilometer en de spoorlijn heeft 435 bruggen met een totale lengte van 14,5 kilometer. Het hoogste punt van de lijn bevindt zich bij Kolašin, in Montenegro, met een hoogte van 1032 meter boven zeeniveau. Bijzonder is dat de trein vervolgens richting de Montenegrijnse hoofdstad Podgorica redelijk snel daalt. De lijn heeft hier een hellingsprofiel van 25‰.

Indrukwekkend is het ‘Mala Rijeka’ viaduct. Dit viaduct bevindt zich op het traject Kolašin – Podgorica, misschien wel het mooiste stuk van de reis. Bijzonder is de enorme hoogte van het viaduct: maar liefst 198 meter. Bij de opening was dit zelfs het hoogste treinviaduct ter wereld, maar die titel is inmiddels overgenomen door een Chinees viaduct. Dat maakt het 498 meter lange viaduct niet minder indrukwekkend.

De trein rijdt door verschillende landschappen. Tussen Kolašin – Podgorica wurmt de trein zich door de bergen. Dat levert mooie uitzichten op, zowel in de winter als in de zomer. Na Podgorica verandert het landschap naar een meer mediterrane omgeving met palmbomen. Indrukwekkend is het zicht op het meer van Skardar. Een paar kilometer verderop gaat de lijn door de 6.7 kilometer lange tunnel met de naam ‘Sozina’, welke tevens de langste tunnel is van deze spoorlijn. Om het vakantiegevoel nog completer te maken is aan het eind van deze tunnel de Adriatische Zee zichtbaar en dan is het nog zo’n 20 minuten naar het eindpunt Bar.

Hoogtepunten in Servië

In Servië is het gedeelte Užiče- Priboj zeker ook de moeite waard. De lijn klimt hier fors, om daarna weer af te delen naar het dal van de rivier de Lim. Vooral het laatste gedeelte gaat door een dunbevolkt gebied en ook het Bosnische gedeelte wordt hier gepasseerd. Tussen Užiče en Zlatibor is het profiel nog zichtbaar van de oude smalspoorlijn Belgrado-Sarajevo. Een gedeelte van deze lijn is nog bewaard gebleven en wordt nu als toeristische spoorlijn gebruikt.

Handige informatie

De trein vertrekt in Belgrado vanaf het Topčider station. De treinreis Belgrado – Bar duurt tegenwoordig ongeveer 11 uur. Dat is gezien de afstand behoorlijk lang. Voordat Joegoslavië uiteenviel was de reistijd rond de 7,5 uur. Ongeveer een uur gaat tegenwoordig verloren vanwege paspoortcontrole bij de grens. Omdat de trein niet in Bosnië stopt, is er gelukkig geen grenscontrole in Bosnië. De staat van de spoorlijn zorgt ervoor dat niet overal even snel gereden kan worden, waardoor de reistijd langer duurt. Een restauratierijtuig is onregelmatig aanwezig. Zorg dus voor voldoende eten en drinken voor onderweg. Ook wc-papier meenemen kan geen kwaad.

Een enkeltje voor het elf uur lange traject kost (omgerekend) ongeveer 22 euro. Er worden zowel rijtuigen van de Servische als Montenegrijnse spoorwegen ingezet. Ondanks de rijtuigen al wat ouder zijn, bieden de meeste rijtuigen een prima comfort. Wel moet je er rekening mee houden dat er vaak wel iets kapot is (airco, niet werkend toiletslot, beschadigd raam, etc.) De rijtuigen hebben normaal gesproken airco, maar het kan dus voorkomen dat die niet werkt. Roken is formeel verboden, maar op het balkon wordt roken in de regel gedoogd. Interrail is ook geldig op de route Belgrado – Bar, maar gezien de ticketprijzen is een los kaartje ook erg interessant. In het verleden kon je Belgrado – Bar online kopen, momenteel niet. Mogelijk verandert dit eind 2020. Voor drukke dagen (vrijdag en zondag) en het zomerseizoen wordt reserveren zeker aanbevolen.

Er is één dagtrein tussen Belgrado en Bar. Wil je het meest genieten van het landschap? Reis dan vanuit Bar naar Belgrado. Anders loop je het risico dat je (een deel van het) mooiste traject in het donker aflegt. Naast een dagtrein rijdt er ook een nachttrein. De toeslagen zijn ook zeer betaalbaar, maar ook hier geldt: er kan altijd iets mis zijn. Toen Treinreiziger.nl de reis maakte, werkte de verwarming bijvoorbeeld niet en weigerde aanvankelijk ook de verlichting.

Zoals aangegeven rijdt de trein naar Bar vanuit Belgrado dus niet vanaf Belgrado Center, het nieuwe hoofdstation van Belgrado. Wil je vanaf Belgrado Center naar station Topčider? Dan kun je buslijn 36 nemen tot en met halte Savski Trg (het oude hoofdstation). Daar stap je over op tramlijn 3 naar Topčider. De taxi is in Servië en Montenegro ook goedkoop, maar het is wel belangrijk een betrouwbaar taxibedrijf te hebben. Pink Taxi staat in Belgrado goed aangeschreven. Een taxiritje kost (omgerekend) ongeveer 5 euro.

Aansluitende reismogelijkheden:

• Vanuit Ljubljana en Zagreb rijdt er dagelijks één dagtrein naar Belgrado. Daarnaast rijdt er één nachttrein.
• In de zomerperiode rijdt er een trein tussen Belgrado en Bulgarije (Sofia) en Griekenland (Thessaloniki).
• Normaal gesproken rijden er ook treinen tussen Boedapest en Belgrado, maar vanwege werkzaamheden rijden er momenteel geen treinen. Je moet zelf alternatief vervoer regelen.
• Vanuit Bar kun je met de boot naar Bari (Italië) en Ancona (eveneens Italië). Er is daarnaast een busverbinding met Dubrovnik.

---

Montenegro per trein

• Net als de Nederlandse Spoorwegen hebben de Montenegrijnse spoorwegen Sprinters van het Spaanse CAF.
• Het spoorwegnetwerk in Montenegro is erg klein. Het belangrijkste traject: Bar – Podgorica.
• Een kaartje Bar – Podgorica kost omgerekend nog geen € 2,50. De reis duurt ongeveer een uur.

In beeld: De Montenegrijnse versie van de CAF Sprinter

In beeld: Bar – Podgorica

In beeld: Podgorica – Bijelo Polje (Montenegrijnse grens)

Met de trein mee in Servië

• De Servische spoorwegen hebben vooral een reeks oude treinen. Zowel getrokken treinen, als oude treinstellen.
• Het paradepaardje van de Servische spoorwegen zijn de FLIRT-treinen van Stadler. Dit zijn moderne treinen.
• Het spoorwegnetwerk is omvangrijker dan Montenegro, maar het gaat om een beperkt aantal lijnen.
• De ticketprijs is net als in Montenegro relatief laag. De trein heeft in Servië geen goede reputatie.

In beeld: Mee in het Servische rijtuig

In beeld: Vrbnica (Servië) – Belgrado

Bronvermelding

Dit artikel is tot stand gekomen dankzij de inbreng van Fabian Vendrig. Ook een groot deel van de foto’s is van hem afkomstig. Fabian is geboren in Nederland, maar woont tegenwoordig in Belgrado. Hij heeft een Engelstalige blog, waarin hij onder andere schrijft over het spoor in Servië.

---

Tips?

Heb je mooie reisverslagen voor onze serie mooiste treinreizen? Mail ze gerust naar contact@treinreiziger.nl. Mooie foto’s zijn eveneens welkom. Mochten we gebruik maken van je bijdrage, dan zullen we dat altijd met bronvermelding doen (tenzij dit niet gewenst is).