Mooiste treinreis door de Balkan: Belgrado – Bar
09 jan 2020 10:25
Met de trein op pad. Meestal doe je dat om van A naar B te reizen. Maar de treinreis kan soms ook bijna een attractie op zich zijn. Treinreiziger.nl zal de komende periode wekelijks aandacht schenken aan de mooiste treinreizen in Europa. In deel één: Belgrado – Bar. De lijn die nog redelijk onbekend is bij het grote (trein)reispubliek.
Relatieve jonge spoorlijn
De 476 kilometer lange spoorlijn van de Servische hoofdstad Belgrado naar de Montenegrijnse havenplaats Bar aan de Adriatische Zee is volgens vele reisgidsen en (trein)websites één van de mooiste spoorlijnen in Europa. En dat is niet vreemd: de omgeving waar de trein doorheen rijdt is prachtig: bergen, kloven en vergezichten. Een treinreis over deze spoorlijn is dan ook een echte belevenis en dus zeker aan te raden.
De spoorlijn is relatief ‘jong’: de spoorlijn werd, na 24 jaar bouwen, in zijn geheel op 28 mei 1976 geopend en liep toen nog door één land, namelijk Joegoslavië. Het was een prestigeproject van de toenmalige Joegoslavische president Josip Broz Tito. In de jaren negentig viel Joegoslavië uit elkaar en liep de spoorlijn ineens door drie landen: Servië (301 kilometer), Montenegro (175 kilometer) en Bosnië-Hercegovina (9 kilometer). De trein stopt tegenwoordig niet meer op het station Štrpci, het enige Bosnische station aan de lijn. Dit Bosnische stukje wordt overigens wel onderhouden door de Servische spoorwegbeheerder.
Hoogtepunten in Montenegro
De spoorlijn is een technisch hoogstandje op vele aspecten. Er zijn 254 tunnels met een totale lengte van 114 kilometer en de spoorlijn heeft 435 bruggen met een totale lengte van 14,5 kilometer. Het hoogste punt van de lijn bevindt zich bij Kolašin, in Montenegro, met een hoogte van 1032 meter boven zeeniveau. Bijzonder is dat de trein vervolgens richting de Montenegrijnse hoofdstad Podgorica redelijk snel daalt. De lijn heeft hier een hellingsprofiel van 25‰.
Indrukwekkend is het ‘Mala Rijeka’ viaduct. Dit viaduct bevindt zich op het traject Kolašin – Podgorica, misschien wel het mooiste stuk van de reis. Bijzonder is de enorme hoogte van het viaduct: maar liefst 198 meter. Bij de opening was dit zelfs het hoogste treinviaduct ter wereld, maar die titel is inmiddels overgenomen door een Chinees viaduct. Dat maakt het 498 meter lange viaduct niet minder indrukwekkend.
De trein rijdt door verschillende landschappen. Tussen Kolašin – Podgorica wurmt de trein zich door de bergen. Dat levert mooie uitzichten op, zowel in de winter als in de zomer. Na Podgorica verandert het landschap naar een meer mediterrane omgeving met palmbomen. Indrukwekkend is het zicht op het meer van Skardar. Een paar kilometer verderop gaat de lijn door de 6.7 kilometer lange tunnel met de naam ‘Sozina’, welke tevens de langste tunnel is van deze spoorlijn. Om het vakantiegevoel nog completer te maken is aan het eind van deze tunnel de Adriatische Zee zichtbaar en dan is het nog zo’n 20 minuten naar het eindpunt Bar.
Hoogtepunten in Servië
In Servië is het gedeelte Užiče- Priboj zeker ook de moeite waard. De lijn klimt hier fors, om daarna weer af te delen naar het dal van de rivier de Lim. Vooral het laatste gedeelte gaat door een dunbevolkt gebied en ook het Bosnische gedeelte wordt hier gepasseerd. Tussen Užiče en Zlatibor is het profiel nog zichtbaar van de oude smalspoorlijn Belgrado-Sarajevo. Een gedeelte van deze lijn is nog bewaard gebleven en wordt nu als toeristische spoorlijn gebruikt.
Handige informatie
De trein vertrekt in Belgrado vanaf het Topčider station. De treinreis Belgrado – Bar duurt tegenwoordig ongeveer 11 uur. Dat is gezien de afstand behoorlijk lang. Voordat Joegoslavië uiteenviel was de reistijd rond de 7,5 uur. Ongeveer een uur gaat tegenwoordig verloren vanwege paspoortcontrole bij de grens. Omdat de trein niet in Bosnië stopt, is er gelukkig geen grenscontrole in Bosnië. De staat van de spoorlijn zorgt ervoor dat niet overal even snel gereden kan worden, waardoor de reistijd langer duurt. Een restauratierijtuig is onregelmatig aanwezig. Zorg dus voor voldoende eten en drinken voor onderweg. Ook wc-papier meenemen kan geen kwaad.
Een enkeltje voor het elf uur lange traject kost (omgerekend) ongeveer 22 euro. Er worden zowel rijtuigen van de Servische als Montenegrijnse spoorwegen ingezet. Ondanks de rijtuigen al wat ouder zijn, bieden de meeste rijtuigen een prima comfort. Wel moet je er rekening mee houden dat er vaak wel iets kapot is (airco, niet werkend toiletslot, beschadigd raam, etc.) De rijtuigen hebben normaal gesproken airco, maar het kan dus voorkomen dat die niet werkt. Roken is formeel verboden, maar op het balkon wordt roken in de regel gedoogd. Interrail is ook geldig op de route Belgrado – Bar, maar gezien de ticketprijzen is een los kaartje ook erg interessant. In het verleden kon je Belgrado – Bar online kopen, momenteel niet. Mogelijk verandert dit eind 2020. Voor drukke dagen (vrijdag en zondag) en het zomerseizoen wordt reserveren zeker aanbevolen.
Er is één dagtrein tussen Belgrado en Bar. Wil je het meest genieten van het landschap? Reis dan vanuit Bar naar Belgrado. Anders loop je het risico dat je (een deel van het) mooiste traject in het donker aflegt. Naast een dagtrein rijdt er ook een nachttrein. De toeslagen zijn ook zeer betaalbaar, maar ook hier geldt: er kan altijd iets mis zijn. Toen Treinreiziger.nl de reis maakte, werkte de verwarming bijvoorbeeld niet en weigerde aanvankelijk ook de verlichting.
Zoals aangegeven rijdt de trein naar Bar vanuit Belgrado dus niet vanaf Belgrado Center, het nieuwe hoofdstation van Belgrado. Wil je vanaf Belgrado Center naar station Topčider? Dan kun je buslijn 36 nemen tot en met halte Savski Trg (het oude hoofdstation). Daar stap je over op tramlijn 3 naar Topčider. De taxi is in Servië en Montenegro ook goedkoop, maar het is wel belangrijk een betrouwbaar taxibedrijf te hebben. Pink Taxi staat in Belgrado goed aangeschreven. Een taxiritje kost (omgerekend) ongeveer 5 euro.
Aansluitende reismogelijkheden:
- Vanuit Ljubljana en Zagreb rijdt er dagelijks één dagtrein naar Belgrado. Daarnaast rijdt er één nachttrein.
- In de zomerperiode rijdt er een trein tussen Belgrado en Bulgarije (Sofia) en Griekenland (Thessaloniki).
- Normaal gesproken rijden er ook treinen tussen Boedapest en Belgrado, maar vanwege werkzaamheden rijden er momenteel geen treinen. Je moet zelf alternatief vervoer regelen.
- Vanuit Bar kun je met de boot naar Bari (Italië) en Ancona (eveneens Italië). Er is daarnaast een busverbinding met Dubrovnik.
Montenegro per trein
- Net als de Nederlandse Spoorwegen hebben de Montenegrijnse spoorwegen Sprinters van het Spaanse CAF.
- Het spoorwegnetwerk in Montenegro is erg klein. Het belangrijkste traject: Bar – Podgorica.
- Een kaartje Bar – Podgorica kost omgerekend nog geen € 2,50. De reis duurt ongeveer een uur.
In beeld: De Montenegrijnse versie van de CAF Sprinter
In beeld: Bar – Podgorica
En ook nog even Podgorica – Bar, bij het opkomen van de zon. #treinrondreis pic.twitter.com/L3FkoDgh3r
— Treinreiziger.nl (@treinreiziger) January 5, 2020
In beeld: Podgorica – Bijelo Polje (Montenegrijnse grens)
Terugblik 1 van Podgorica richting Servië, het stuk in Montenegro. #treinrondreis pic.twitter.com/oMDmukm10p
— Treinreiziger.nl (@treinreiziger) January 5, 2020
Met de trein mee in Servië
- De Servische spoorwegen hebben vooral een reeks oude treinen. Zowel getrokken treinen, als oude treinstellen.
- Het paradepaardje van de Servische spoorwegen zijn de FLIRT-treinen van Stadler. Dit zijn moderne treinen.
- Het spoorwegnetwerk is omvangrijker dan Montenegro, maar het gaat om een beperkt aantal lijnen.
- De ticketprijs is net als in Montenegro relatief laag. De trein heeft in Servië geen goede reputatie.
In beeld: Mee in het Servische rijtuig
In beeld: Vrbnica (Servië) – Belgrado
Het sneeuwt flink in Servië. We vertrekken met de deur open. De deur sluiten met de rode knop werkt niet. Maar wel met de rode handgreep. Leek mij meer een noodrem.😂 #treinrondreis pic.twitter.com/OomyjJRBs8
— Treinreiziger.nl (@treinreiziger) January 5, 2020
Bronvermelding
Dit artikel is tot stand gekomen dankzij de inbreng van Fabian Vendrig. Ook een groot deel van de foto’s is van hem afkomstig. Fabian is geboren in Nederland, maar woont tegenwoordig in Belgrado. Hij heeft een Engelstalige blog, waarin hij onder andere schrijft over het spoor in Servië.
Tips?
Heb je mooie reisverslagen voor onze serie mooiste treinreizen? Mail ze gerust naar [email protected]. Mooie foto’s zijn eveneens welkom. Mochten we gebruik maken van je bijdrage, dan zullen we dat altijd met bronvermelding doen (tenzij dit niet gewenst is).
De trein uit Podgorica hoeft nooit terug? De 25% helling op?
Niet 25 procent maar 25 promille
Ja hij moet ook terug, dat gaat wat langzamer ;-).
Maar er ligt een hele grote keerlus in de lijn om hoogte te winnen, plus wat viaducten en tunnels.
Dank je Dries en Marcel, even gechekt het staat gelukkig goed 🙂 25‰.
Dank je Dries en Marcel, even gecheckt het staat gelukkig goed in de tekst : 25‰ inderdaad
Ik heb deze reis jaren geleden eens gemaakt, inderdaad met Bar als vertrekpunt. Was fantastis h mooi! Ik ben benieuwd welke andere lijnen in de spotlight gaan komen
Kunnen er fietsen mee in deze trein?
Gaat Fabian voor je uitzoeken. Autovervoer is wel optioneel. (Niet dagelijks dacht ik, wel in de zomer).
Hoi Bart,
Goede vraag ! We doen (helaas) niet zo aan fietsen hier , dat is gevaarlijk ( al is er wel het Donau fietspad).
Ik heb net een mailtje gestuurd naar de Servische spoorwqegen met je vraag. Zodra ik antwoord heb post ik het hier !
M.v.gr.
Fabian
Beste Fabian,
Ik heb in Servie en in Montenegro gefietst, als je wegblijft van de drukke wegen niet gevaarlijk.
Beste Bert ,
Held !
Ik woon hier nu 5 jaar helaas nog niet gefietst hier 🙁 . Ik mis het wel om eerlijk te zijn.
Het eerste antwoord….
Dear Fabian,
Transport of bicycles in international traffic is possible if the bicycle is folded and packed properly so that it can be stored as personal luggage in the same compartment as the passenger. The number of bicycles carried by the passenger in the form of hand luggage is limited.
Best regards,
“Srbija Voz”J.S.C.
Ik heb ze meteen maar even gevraagd : Dear ,
If it is not folded is it than possible ?
I don’t have an iron saw in my luggage.
Het antwoord :
Dear,
International trains running from Belgrade to Bar do not have a special place for bicycle transport.
Best regards,
Helaas Bert toch een ijzerzaag meenemen….
In Montenegro you must paid 4 or 5 euros for transfering bike.. I travel with it few times, but you dont have place for bike, so I was stand near it all time.
There is some space in CAF trains in position for people with special needs.
Deze reis heeft ook de Servische pers gehaald:
https://www.kurir.rs/vesti/drustvo/3390111/holandjanin-dosao-u-srbiju-samo-da-se-provoza-vozom-bg-bar-voz-nije-ni-krenuo-a-doziveo-je-sok-jos-je-i-dobro-prosao
De Servische spoorwegen willen geen verantwoordelijkheid nemen:
– “Niemand heeft geklaagd, dus er is geen probleem.”
– “Het kan ook een rijtuig zijn geweest dat niet van ons is.”
De stop in Belgrado zou wel leuk zijn geweest, dan had je een extra stempel in je paspoort. Rijdt de trein weer vanaf B Centar, of is het nog even overstappen in Topcider? Bij mijn weten rijdt er op het niet-geëlectrificeerde deel alleen nog maar dieselmaterieel van Russische makelij, maar misschien nog niet op de aftakkinkjes ten noorden van Zajecar. Over dat gedeelte gesproken: ze zouden toch het stuk Pozega-Majdanpek heropenen, is dat al gebeurd, of is dat (voor de 2e keer) uitgesteld? Een reden waarom de trein ook geen goede reputatie heeft is A: de bar slechte aansluitingen (kom je op een knooppunt aan, is de trein die je graag had willen hebben 15-20 minuten daarvoor vertrokken, niet vanwege vertraging, maar gewoon door slechte inplanning. Daarnaast zijn er lijnen waar veel uitval is door bijv. vallend rotsgesteente en waar vervolgens dan oplapwerk nodig is en de treinen dan een maandje niet kunnen rijden, berucht is de lijn Nis-Zajecar. O ja, kijk op B Centar uit, zeker als je haast hebt. De toegangswegen van de tunnel naar de perrons hebben een trede. Een beetje onoplettendheid en je maakt zomaar een smak op de keiharde vloer!
Bij praktische informatie staat dat hij gaat vanaf Topcider. Ik hoorde van Fabian inderdaad dat als hij teveel vertraging heeft lang blijft wachten bij station voor Topcider. Dit omdat de nachttrein dan langs het perron wordt gezet en je daardoor niet gemakkelijk over de sporen kunt oversteken.
Montenegro bij trein? – Montenegro by train = Montenegro per trein.
Heb je gelijk in
Met dank voor de treinreis film door ons mooie Montenegro (Crna Gora)
Familie Djuranovic
Hvala 🙂
Niet alles gelezen omdat het een lang artikel was. Ik heb deze treinreis gek genoeg wel eens gedaan. Allereerst raad ik aan om een bed te reserveren, ten tweede om je verblijf in Servie te laten registreren (vaak doen hotels dat voor je). Op de grenscontrole met Montenegro kunnen ze daar wel eens naar vragen. Verder is deze reis erg lang, er gaan twee treinen per dag en als je ‘s avonds reist zie je natuurlijk niets van het uitzicht. Het was allerminst een prettige reis, vooral in die afgedankte treinstellen. Verder is Bar denk ik niet echt de plaats die je wilt zien, dat is op zijn minst Budva en Kotor. Daarvoor kun je denk ik ook wel een bootvaart nemen vanuit Italië.
Hoi,
Weet iemand of het mogelijk is het traject op te delen? Dus bijv. Belgrado naar Kolašin, daar enkele dagen verblijven en dan weer verder van Kolašin naar Bar?
Bvd,
Annemiek