Meer internationale treinen en beter ov: bijna iedere partij is voor

Elke partij is voor beter openbaar vervoer, en ook vrijwel elke partij pleit voor meer internationale treinen. Op het eerste gezicht lijkt er op dit vlak weinig te kiezen. Toch zijn er wel degelijk verschillen. In dit laatste deel van onze speciale verkiezingsreeks blikken we terug op de ambities van de verschillende partijen.

Doorrekening PBL

Elke partij heeft mooie ambities, maar wat betekent het precies in de praktijk? Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft zes programma’s op het gebied van mobiliteit doorgerekend. Bij allemaal stijgt het ov-gebruik, bij het CDA en SP blijft de stijging beperkt tot 4 à 5 procent. GroenLinks, D66 en ChristenUnie zitten in de middenmoot met 9 tot 12 procent, en de PvdA gaat zelfs op kop met 16 procent. Een aantal grote partijen, zoals de VVD en de PVV, ontbreken in de doorrekening: die zijn niet ingegaan op het analyseaanbod van het PBL. 

De toenames die het planbureau voorspelt hangen niet alleen samen met de investeringen die worden gedaan, maar ook met het beprijzen van autogebruik en lagere tarieven. Zo willen sommige partijen de btw afschaffen op het treinkaartje.

Bij alle doorgerekende programma’s neemt het autogebruik af, maar de mate waarin verschilt. “Bereikbaarheid gaat niet alleen over reistijd maar ook over reiskosten, en door de hogere gebruikskosten voor de auto zijn mensen bijvoorbeeld minder geneigd een baan aan te nemen op grotere afstand van hun woning” concludeert het PBL. Bij GroenLinks neemt het autogebruik het hardst af, bij de SP en CDA het minst.

Internationale treinen

Vrijwel alle partijen pleiten voor meer internationale treinen. Toch willen niet alle partijen hetzelfde. Het CDA pleit vooral voor meer korte grensoverschrijdende treinen. Heerlen-Aken, Terneuzen-Gent, Eindhoven-Düsseldorf en Maastricht-Luik noemt de partij als voorbeelden. Maar voor langeafstandsreizigers helpen meer regionale treinen maar heel beperkt. Bij GroenLinks ligt de ambitie veel verder: de partij wil uurlijks een trein naar Londen en Parijs en daarnaast snelle nachttreinen naar verre bestemmingen als Stockholm, Rome, Barcelona en Madrid. Op korte termijn lijken die bestemmingen niet heel reëel. Waar GroenLinks Europese vluchten tot 750 kilometer wil vervangen door de trein, gaat de Partij voor de Dieren (PvdD) zelfs nog een stapje verder: tot 1200 kilometer ziet de PvdD het liefst de trein. Ook dat lijkt voorlopig te ambitieus.

Daarnaast verschillen de meningen hoe een Europees netwerk gerealiseerd moet worden. D66 is voor een Europese spoorautoriteit die de dienstregelingen in Europa beter op elkaar moet afstemmen. Volt gaat nog een stapje verder, en wil dat Europa de bevoegdheid krijgt om een Europees netwerk van hogesnelheidslijnen aan te leggen. Of de gemiddelde Nederlander blij wordt als Europa die zeggenschap krijgt, valt te betwijfelen. Zo lang het ons niets extra kost, en het niet in onze achtertuin is, zullen veel mensen misschien wel te overtuigen zijn.

Bezuinigingen

Weinig partijen durven bezuinigingen voor te stellen op het openbaar vervoer. Alleen de SGP stelt voor om minder geld vrij te maken voor het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. “Het programma gaat nu te veel ten koste van regionale verbindingen en aansluitingen” schrijft de kleine christelijke partij. Toch wil ook de SGP dat er uiteindelijk geïnvesteerd wordt in het openbaar vervoer. De partij wil bijvoorbeeld wel dat er geld vrijkomt om de treinen naar steden als Groningen, Middelburg en Enschede te versnellen.

Nieuwe infrastructuur

Veel partijen willen uiteindelijk dat er infrastructuur voor het spoor bijkomt. Over de Lelylijn (Lelystad – Groningen) zijn de partijen het meest eensgezind. Alle grote partijen zijn enthousiast over die lijn, al is de VVD terughoudender dan de rest. De grootste partij van Nederland vindt vooral dat de ‘verschillende opties’, zoals de Lelylijn, ‘bekeken’ moeten worden. Maar met alleen ‘de verschillende opties’ bekijken, hoeft er niet per se een spoorlijn te komen.

Naast de Lelylijn komt ook de Nedersaksenlijn (Emmen – Veendam) in meerdere verkiezingsprogramma’s terug: D66, CDA, ChristenUnie en de PvdA noemen deze lijn in hun plannen.

De acht grootste politieke partijen (volgens de peilingen) hebben van Treinreiziger.nl een uitnodiging gekregen om hun ov-standpunten toe te lichten. Zeven daarbij hebben daarvan gebruik gemaakt. In deel 8 komen de overige partijen aan de orde.

Overzicht van de verschenen artikelen in deze reeks:
Deel 1: CDA pleit voor binnenlands hogesnelheidsnetwerk
Deel 2: GroenLinks: 18 miljard voor spoor en directe treinen naar Stockholm en Madrid
Deel 3: D66: Lappendeken op Europees spoor moet opgelost worden
Deel 4: ChristenUnie: 500 kilometer spoorverdubbeling en nieuwe spoorlijnen (van Uden tot Groningen)
Deel 5: VVD: niet alleen investeren in infrastructuur, maar ook inzetten op Mobiliteit as a Service
Deel 6: SP: Alle spoorlijnen weer naar NS
Deel 7: PvdA: Fors investeren in openbaar vervoer, zitplaatskans trein moet beter
Deel 8: Dit vinden de overige politieke partijen van openbaar vervoer