Maakt de nachttrein een comeback? Ook DB geïnteresseerd

Drie jaar nadat Deutsche Bahn de stekker heeft getrokken uit de City Night Line, overwegen de Duitsers weer nachttreinen te gaan aanbieden. Dat schrijft het Duitse WirschaftsWoche. Daarmee lijkt de nachttrein bezig met een comeback.

Beeld gekanteld

Drie jaar geleden leek de nachttrein langzaam maar zeker te gaan verdwijnen. DB trok de stekker uit City Night Line. En ook SNCF bracht het aantal nachttreinen sterk terug. Alleen de Oostenrijkse spoorwegen (ÖBB) leken nog in nachttreinen te geloven. Nu, drie jaar later, is het beeld gekanteld. Door het succes van de NightJet (ÖBB) en de klimaatdiscussie wordt de nachttrein steeds vaker als serieus alternatief gezien.

Ook SBB geïntresseerd

Ook de Zwitsers (SBB) zijn net als de Duitsers weer geïnteresseerd in nachttreinen. De Nationale staatsbedrijven zijn echter niet van plan elkaar te concurreren, maar zoeken de samenwerking met elkaar. Zo voert DB momenteel de eerste gesprekken met ÖBB en SBB over de mogelijkheden van een toekomstig gezamenlijk netwerk.

Zweden

En ook in Zweden wordt er steeds vaker over de nachttrein gesproken. Zweden kent al sinds jaar en dag een aantal binnenlandse nachttreinen, maar er wordt nu ook gedacht aan een nachttreinverbinding met het Europese vasteland. De Zweedse overheid heeft daar 4,7 miljoen euro voor uitgetrokken. Toch is ook hier onduidelijk of een dergelijke nachttrein er echt gaat komen. De Zweedse spoorwegen SJ gaf eerder aan nog te willen wachten, totdat de spoortunnel tussen Duitsland en Denemarken gerealiseerd is.

Flixtrain

Naast de nationale spoorbedrijven, hebben ook particuliere treinbedrijven interesse in nachttreinen. Het Tsjechische RegioJet heeft een nachttrein vanuit Praag naar Slowakije, en gaat het aanbod uitbreiden. Daarnaast wordt de nachttrein Berlijn – Malmö uitgevoerd door een particulier spoorbedrijf. Flixtrain overweegt nachttreinen te introduceren. Flixtrain ziet daarbij niet zoveel perspectief voor de luxe nachttreinen, maar meer in treinen met comfortabele ligstoelen en slechts een beperkt aantal eenvoudige bedden.

Nachttrein Amsterdam – Wenen / Innsbruck

Eerder werd al bekend dat NS graag meewerkt aan het doortrekken van de nachttrein Wenen – Düsseldorf naar Amsterdam. NS en ÖBB stellen echter dat daarvoor subsidie nodig is. Dat is tegen het zere been van de particuliere spoorwegmaatschappijen, die vinden dat er sprake moet zijn van een eerlijk speelveld.

Succes Nightjet

Of de DB daadwerkelijk terugkeert als speler in de nachttreinmarkt is nog onduidelijk. Duidelijk is dat het succes van de Oostenrijkers niet onopgemerkt is gebleven. De ÖBB vervoerde in 2016 één miljoen nachttreinreizigers, een jaar later steeg dat naar 1,4 miljoen en in 2018 vervoerde Nightjet 1,8 miljoen reizigers. De gemiddelde bezettingsgraad schommelt rond 50-60 procent met uitschieters naar 70 procent op piekdagen.

Nightjet niet volledig rendabel

Overigens is ook de Nightjet niet overal volledig rendabel. Zo krijgt ÖBB subsidie voor de binnenlandse nachttreinen en voor de internationale nachttreinen met een binnenlandse functie, zoals die van Wenen naar Rome. De Nightjet Düsseldorf – Innsbruck / Wenen rijdt zonder subsidie. In totaal is het ÖBB Nightjet-netwerk voor circa 80% kostendekkend. De nachttreinen zijn voor de Oostenrijkers inmiddels een belangrijk onderdeel geworden van de omzet.

Potentie voor de nachttrein

Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) concludeerde eerder al dat de nachttrein potentie heeft voor bestemmingen als Wenen, München, Kopenhagen, Praag, Warschau, Milaan en Turijn. Vrijwel al die plaatsen, op Turijn na, waren in het verleden ook rechtstreeks vanuit Amsterdam per nachttrein bereikbaar. Het KiM denkt dat de nachttrein van en naar Nederland een potentie heeft van 700.000 tot 1 miljoen reizigers.

Hogesnelheidsnachttrein

Het is in theorie denkbaar om met hogesnelheidsnachttreinen afstanden tot 2.000 kilometer af te leggen. Dan zouden ook bestemmingen als Barcelona, Madrid, Rome, Napels en Boedapest in beeld komen. De technische en financiële bezwaren zijn echter zodanig dat dit voorlopig geen haalbare optie is, aldus het UIC in een onderzoek in 2013.

• Nachttreinen waar rijden ze, en wat kosten ze?