Duizenden kilometers van huis rijden ze nog altijd. Nederlandse bussen uit de jaren 80 en zelfs eind jaren 70. Ook in Nederland afgedankte treinen en trams doen in het buitenland nog steeds dienst. Hugo Richter is al meer dan tien jaar gefascineerd door dit verschijnsel. Voor Treinreiziger.nl heeft hij tien kleurrijke foto’s geselecteerd met bijzondere voorbeelden.
De passie voor oud-Nederlands OV-materieel is zo groot, dat Richter inmiddels werkt aan een boekenserie over dit onderwerp. Het eerste deel wordt deze zomer verwacht, daarin zal Roemenië centraal staan. Later zal een tweede deel volgen, waarin Kazachstan de hoofdrol krijgt.
Update: het eerste boek is inmiddels verschenen en is te bestellen op Treinwebshop.nl
Dat Roemenië centraal staat in het eerste boek is niet toevallig. Het behoort samen met Moldavië, Oekraïne en Rusland tot de eerste landen die hij in 2009 bezoekt om Nederlandse bussen te spotten. “Destijds werd ik gevraagd door hobbyist Jeroen Mastenbroek of ik met hem mee wilde reizen om Nederlandse bussen terug te zoeken. Ik besloot met hem mee te gaan en tot op de dag van vandaag heb ik daar geen moment spijt van gehad”.
Sterker nog, na die eerste reis is Richter vele malen op pad gegaan op jacht naar Nederlands OV-materieel. “Je komt zo in de niet-toeristische landen. Dit heeft een wereld voor mij geopend. Het heeft mij gebracht naar onbekende, maar zeker niet onbeminde bestemmingen. Het heeft mij bij terugkomst elke keer weer doen beseffen dat wij in Nederland niets te klagen hebben”, legt hij uit. Inmiddels is Richter heel de wereld over geweest, van Rusland tot Cuba en van Ivoorkust tot Georgië.
Het bijzondere aan Roemenië is dat er zowel Nederlandse bussen, trams als treinen te vinden zijn. Treinreiziger.nl ging al eens mee met de Wadloper in het Oost-Europese land. Maar je kunt er ook oude Rotterdamse trams vinden. Zo kun je in Galati (vier uur treinen vanuit Boekarest) 25 trams vinden die eerder bij de RET hebben dienst gedaan. Het gaat dan om het zogenoemde Zwevende Geleed Tramrijtuig (ZGT), die tot 2012 in Rotterdam zijn ingezet. Deze trams zijn inmiddels al zeker 30 jaar oud.
Even verderop, in Brăila (hemelsbreed 20 km van Galati, iets wat met de Roemeense boemel 45 minuten duurt) rijden zelfs 50 jaar oude Rotterdamse trams van het type Düwag, In het boek van Richter komt dit uitgebreid aan de orde, net als de vele Nederlandse bussen die naar Roemenië zijn gegaan. “Het boek zal meer dan honderd pagina’s op A4 formaat tellen, met daarin zeker 200 full colour foto’s.” Wat de prijs van het boek zal worden, is nog niet bekend. (Zodra dit bekend is, zullen we het op Treinreiziger.nl onder de aandacht brengen en zal het boek te reserveren zijn via Treinwebshop.)
Naar Roemenië zijn naast vele bussen en trams, ook treinen geëxporteerd. Het bedrijf Transferoviar Călători rijdt met Wadlopers over het Roemeense spoorwegnet. Hier in 2014 de ex-NS stellen 3220 en 3227 op het station van Băile Felix, die lijn is inmiddels gesloten.
Naar Rusland zijn heel wat bussen en trolleybussen geëxporteerd. Vooral de trolleybussen zijn voor Richter bijzonder. “Ik kom uit Arnhem. Dan is het bijzonder om de Arnhemse bus zo ver van huis te zien rijden.” Bijvoorbeeld, zoals op de foto, in Rostov. Richter bezocht de stad tijdens zijn eerste reis in april 2009. Richter: “Tijdens dat bezoek werden we begeleid door een aantal Russische hobbyisten. Het was goed opletten in die tijd: “If you see police, cross the street and don’t talk English”, was het devies. Op het eindpunt werd nog gevraagd of ik achter het stuur mocht zitten voor een foto. Dat werd gelijk geweigerd. De chauffeur was kennelijk bang voor spionage.”
Ook naar Litouwen reisde Richter af. In het land Litouwen rijden naast oude Nederlandse trolleybussen ook andere oud-Nederlandse bussen. “Tijdens mijn bezoek aan Ukmergé in 2014 moest er nog één DAF-Hainje stadsbus van voormalig busbedrijf Zuidooster rondrijden. Deze kwam ik echter niet tegen in de stad”. Richter besloot naar het depot te gaan, maar daar sprak niemand Engels. Of beter: bijna niemand, alleen de plaatselijke directeur. Die bleek zeer toeschietelijk, ook al wist hij evenmin waar de bus rondreed. “Hij bracht mij bij de planner, die begon te bellen. Wel zo’n vijf telefoontjes kort na elkaar. Pas na afloop was mij duidelijk wat hij aan het doen was. Hij belde alle chauffeurs met oude Nederlandse bussen om te vragen hoe laat ze op het busstation zouden zijn!”.
Ook in Afrika zijn er tal van Nederlandse bussen terechtgekomen. Het probleem is echter dat ze moeilijk te lokaliseren zijn. “Rond 2014 werden er echter honderden bussen naar Abidjan verscheept, de hoofdstad van Ivoorkust”. Voor Richter reden om af te reizen naar het land. Eenmaal op het busstation van Abidjan wilden bewakers weten wat de Nederlander kwam doen. “Na een ondervraging bleek dat wij overal welkom waren. Vrijwel alle depots hebben we in een paar dagen bezocht. Bijzonder om mee te maken! Op de foto een voormalige Connexxion streekbus in de nieuwe kleuren van de vervoerder Sotra.” Lang hielden de bussen het niet vol, al binnen een paar jaar gingen de bussen weer uit dienst.
Naar Bosnië-Herzegovina zijn met name bussen geëxporteerd. Daarnaast kwamen er twee Arnhemse trolleybussen terecht, evenals een aantal Amsterdamse LHB-trams. De trams en trolleys reden in de hoofdstad Sarajevo. Op de foto de Amsterdamse 800 als GRAS 811 in het centrum van de stad, vlak voor het invallen van de avond in 2011.
Ook naar Polen zijn voormalige Nederlandse treinstellen geëxporteerd. Meerdere Wadlopers hebben tijdelijk dienst gedaan, tot instroming van nieuw materieel ze overbodig maakte. Lange tijd stonden de stellen en motorwagens terzijde. Tot SKPL, een private vervoerder, interesse toonde. Op de foto, gemaakt in 2018, staat het eerste treinstel op het terrein van SKPL in Pleszew Miasto. Rechts op de foto nog één van de smalspoormotorwagens van het bedrijf.
Naar Kazachstan? Als Richter niet op zoek zou zijn geweest naar oude Nederlandse bussen, was hij er misschien wel nooit terecht gekomen. Maar het land valt bij de Arnhemmer in de smaak. “Niet alleen vanwege de grootte en de leegte, maar ook door de positieve ervaringen met de lokale bevolking.”
Op de foto (2012) staat de bus naar Breskens. Die is wel een beetje uit de richting. Want Semey – de plek van de foto – is ruim zesduizend kilometer rijden van Breskens vandaan. De voormalige Connexxion-bus begon ooit bij Westnederland.
Een land dat niet mag ontbreken bij liefhebber van oud Nederlands busmaterieel is Cuba. “Ik heb uiteindelijk twee keer het eiland bezocht. Wat een sfeer heeft dat land, prachtig! En alle chauffeurs zijn trots op hun Nederlandse ‘afdankertjes’.”
In 2017 kreeg Richter zelfs de kans aangeboden om achter het stuur te kruipen, om een rondje met de bus te kunnen maken (Richter heeft zijn busrijbewijs).
In Georgië, een land op de grens van Azië en Europa, zijn ook heel wat Nederlandse bussen terecht gekomen. De meeste daarvan hebben gereden in de hoofdstad Tbilisi. Ook recent nog is de Arnhemmer in het land geweest.
“Eind februari 2020 maakte Karel Vegter deze foto van mij met de chauffeur van een oude Nederlandse lijnbus in Kutaisi. De bus was in Georgië omgebouwd tot handgeschakelde bus met een grote pook.”
Aan de kust van de Zwarte zee in Bulgarije ligt de plaats Burgas. Deze stad heeft inmiddels al heel wat jaartjes een Nederlands tintje. Hier in mei 2010 reden er nog oudere stads- en streekbussen uit Nederland rond. Zoals bijvoorbeeld deze twee Amsterdamse tomaatrode stadsbussen van Hainje die klaar staan op het busstation van de stad. Tegenwoordig rijden er onder meer in Burgas nog enkele voormalige Connexxion streekbussen.
This post was last modified on 8 december 2020 20:31
Het Spoorwegmuseum is een bijzonder museumstuk rijker: vandaag werd het koninklijk rijtuig overgedragen aan het…
Al een derde van de incidentele reizigers reist met OVpay, reizen met je betaalpas. Sinds…
Vanaf december is het mogelijk om 45 minuten sneller tussen Amsterdam en Brussel te treinen…
Zonder abonnement tóch goedkoper reizen met NS. Dat kan met de NS PrijsTijd Deal. Wie…
Tot en met 18 juli krijg je 20% korting op alle Interrailtickets die geldig zijn…
Reizigersvereniging Rover noemt de nieuwe problemen op de hogesnelheidslijn "de zoveelste tegenslag" voor de reiziger.…