De trein of vliegen naar Londen. Kan de Eurostar de concurrentie aan?

Vanaf vandaag rijdt Eurostar twee keer per dag rechtstreeks van Londen naar Amsterdam. Daarmee wil het bedrijf de concurrentie aan gaan met het vliegtuig. Treinreiziger.nl vergelijkt de mogelijkheden.

Dagelijks vertrekken tientallen vliegtuigen naar Londen. Alleen al vanuit Schiphol stijgen er dagelijks zo’n 45 vliegtuigen op richting de Britse hoofdstad. Vanuit Rotterdam gaan er tot 7 vliegtuigen per dag naar Londen, vanuit Eindhoven en Groningen tot 5 maal per dag. Naar geen enkele andere bestemming stijgen er dagelijks zoveel vliegtuigen op.

Londen – Parijs als voorbeeld

Als het aan Eurostar ligt, zal de trein de komende jaren een substantieel marktaandeel veroveren. “Met jaarlijks meer dan 4 miljoen reizigers tussen Londen en Amsterdam is de markt even groot als die tussen Londen en Parijs ten tijde van de introductie van Eurostar in 1994,” brengt Eurostar in herinnering. Na de introductie van de Eurostar tussen Londen en Parijs is er veel veranderd. “In de afgelopen drieëntwintig jaar is de markt voor reizen tussen Londen en Parijs meer dan verdubbeld, doordat reizigers in toenemende mate kiezen voor de hogesnelheidstrein in plaats van het vliegtuig. Naarmate de populariteit van Nederland als belangrijke zakelijke en toeristische hub toeneemt, is het potentieel voor de nieuwe dienstverlening en de volledige markt aanzienlijk.”

Vliegtuig lijkt goedkoper

Aan ambitie is geen gebrek, maar makkelijk zal het allerminst zijn. Zoals TU-Delft-docent Wijnand Veeneman laatst treffend verwoordde: het vliegtuig lijkt weliswaar vaak goedkoper, maar dat is vaak niet het geval. Transferkosten worden immers vaak vergeten. Dat geldt ook voor de transfertijd en de inchecktijd: Schiphol adviseert twee uur voor vertrek aanwezig te zijn, Eurostar 45 minuten voor vertrek.

Tot 2020 geen serieuze concurrent

De komende twee jaar rijdt de Eurostar alleen rechtstreeks van Londen naar Amsterdam. Er zijn douanefaciliteiten op Amsterdam Centraal, maar er is een tekort aan personeel en er zijn nog geen afspraken gemaakt met de Britse autoriteiten. Daardoor zal de eerste rechtstreekse Eurostar pas eind 2019 vanuit Amsterdam naar Londen vertrekken. “Natuurlijk kan de trein nu al marktaandeel winnen, maar ik verwacht dat Eurostar tot 2020 geen serieuze grote concurrent zal zijn voor de vliegtuigmaatschappijen,” denkt Treinreiziger.nl-redacteur Hildebrand van Kuijeren.

Tarieven

Voor veel reizigers, zeker voor vrijetijdsreizigers, is de prijs een belangrijke factor. Tickets voor de rechtstreekse rit zijn verkrijgbaar vanaf 40 euro. Dat is een aantrekkelijk tarief, maar het moet wel beschikbaar zijn. Op dit moment zijn er vrij veel voordelige tickets van 40 euro of iets duurder. “Als dat zo blijft, dan kan Eurostar zeker een geduchte concurrent worden voor het vliegtuig,” schat Van Kuijeren. Naar Londen geldt een vanaf-prijs vanaf 49 euro (Thalys + Eurostar), maar dat tarief is praktisch niet boekbaar. Als we op Eurostar.com maximaal vooruit proberen te boeken, vinden we alleen tickets voor Thalys + Eurostar vanaf 60 euro. Voor sommige ritten wordt direct al 150 euro voor een enkeltje in rekening gebracht. Kort voor vertrek kan dat zelf oplopen tot 230 euro per enkeltje. “Met dat soort tarieven ga je het niet redden,” denkt Van Kuijeren.

Trein lijkt duur

Treinreiziger.nl heeft de proef op de som genomen en steekproefgewijs ticketprijzen opgezocht. Op het eerste gezicht lijkt de trein (Eurostar + Thalys) relatief duur. In alle gevallen is de heenweg (door de overstap) een stuk duurder dan de terugweg. Vliegen lijkt veel goedkoper, vooral naar Luton Airport.

Deze steekproef is uitgevoerd op 2 april. Voor alle tarieven geldt: het is een indicatie. Elke dag en op elk boekingsmoment kunnen de tarieven weer anders zijn. De tarieven zijn exclusief transferkosten en eventuele bagage. De vliegtickets naar andere luchthavens (Stansted, Gatwick, Southend, Heatrow) zijn ook opgezocht. Die tarieven zitten meestal tussen Luton en City Airport in. 

Prijsverschil toch kleiner door transferkosten

Maar zoals Veeneman al aangaf: dit beeld is vertekend. De transferkosten zijn bij het vliegtuig hoger. De precieze transferkosten hangen af van het vertrekpunt en de eindbestemming. Maar alleen al een treinretourtje Amsterdam Centraal – Schiphol kost € 8,60 (en op het station € 10,60). Vanaf Londen Luton Airport naar het centrum van Londen kost een treinkaartje al snel € 33 (retourtje naar St. Pancras). De bus is goedkoper, maar ook langzamer en minder frequent en kent variabele tarieven tussen de € 16 en € 21. De transferkosten vanaf Londen City Airport en Londen St. Pancras, waar de Eurostar aankomt, verschillen in het algemeen niet veel. Als we die transferkosten meerekenen wint het vliegtuig meestal nog steeds, maar is het verschil veel kleiner dan op het eerste oog lijkt. De verwachting is dat als de Eurostar in 2020 ook rechtstreeks van Amsterdam naar Londen gaat rijden, de trein goedkoper wordt en het daardoor wel eens op prijs zou kunnen winnen. Tot die tijd is heen vliegen en terug met de trein een serieuze voordelige optie, waar wellicht niet veel mensen aan denken.

De bovengenoemde tarieven zijn inclusief transferkosten voor de verbinding Amsterdam Centraal – Londen Eye (station Waterloo). De transferkosten zijn berekend op basis van rail, niet tijdens de ochtendspits.

Reistijd

Voor zakelijke reizigers is de reistijd ook zeer van belang. Kan Eurostar daarop concurreren? Zakelijke reizigers die Business Class reizen, kunnen tot 10 minuten voor vertrek inchecken bij de Eurostar. De reistijd Londen Eye – Amsterdam Centraal komt daarbij uit op net iets meer dan vier uur. Met het vliegtuig kunnen zakelijke reizigers ook kort voor vertrek inchecken en bedraagt de reistijd grofweg 2,5 uur. Daardoor zal het vliegtuig voor sommige zakelijke reizen interessant blijven. Voor vrijetijdsreizigers is reistijd minder belangrijk. Vrijetijdsreizigers worden geadviseerd om 45 minuten voor vertrek aanwezig te zijn, en komen zodoende uit op een reistijd van ongeveer vier uur en drie kwartier met de Eurostar. Met het vliegtuig is het advies twee uur voor vertrek aanwezig en komt de reistijd (via Londen City) al snel uit op een kleine vier uur. Via Luton Airport zal de reistijd vergelijkbaar zijn met de Eurostar. Het voordeel van de trein is echter: je kunt blijven zitten, van hartje stad Londen tot hartje stad Amsterdam.

Frequentie

Dagelijks vertrekken er uit Nederland circa 60 vluchten naar Londen. Eén ding is zeker: zoveel treinen zullen er nooit gaan rijden. Eén trein heeft namelijk plek voor 900 reizigers, terwijl een vliegtuig circa 150 tot 200 zitplaatsen telt. Eén trein is dus goed voor circa vijf vliegtuigen, Natuurlijk heb je als reiziger het liefst een zo hoog mogelijke frequentie. Echter, de zestig vliegtuigen vliegen ook niet gelijk gespreid over de dag. De trein rijdt bij de start nu twee keer per dag, om te kunnen concurreren met het vliegtuig zal die frequentie wel omhoog moeten. Eurostar heeft echter de ambitie om die frequentie ook te verhogen.

Comfort

Wat ons betreft wint de trein als het gaat om comfort. De stoelen zijn wat aan de harde kant, maar de beenruimte is beter dan in een gemiddeld vliegtuig. Zoals genoemd is het bovendien veel prettiger om van het ene stadscentrum naar het andere stadscentrum te reizen. De reistijd kan bij de trein beter benut worden als reistijd dan bij het vliegtuig. Immers, de tot 2 uur inchecktijd bij het vliegtuig kun je moeilijk gebruiken om te werken. Bovendien zijn de treinen voorzien van gratis wifi en een stopcontact bij de zitplaats.

Conclusie

De eerste periode zal de trein terrein winnen, maar pas vanaf eind 2019 als de directe trein Amsterdam – Londen gaat rijden, kan de trein zich echt gaan meten met het vliegtuig. Belangrijk is wel dat er voldoende goedkope tickets beschikbaar zullen zijn en de frequentie zal hoger moeten zijn dan de huidige twee treinen per dag.