D66: alle spoorlijnen elektrisch

De vervuilende dieseltreinen moeten in heel Nederland vervangen worden door elektrische treinen. Dat zegt Stientje van Veldhoven, Kamerlid en nummer 2 op de lijst van D66 tegenover Treinreiziger.nl. Verder pleit de partij voor goedkopere treinkaartjes tijdens de daluren.

Door Maurits van den Toorn

“We elektrificeren de lijnen waarop nu vervuilende dieseltreinen rijden. De spoorlijnen blijven gewoon bestaan en de mensen die in deze gebieden wonen, kunnen gewoon op hun vertrouwde stations de trein pakken” zegt de politica. Het verkiezingsprogramma van D66 beperkt zich niet tot de trein: “Al het OV rijdt op groene stroom of waterstof en bussen zijn in 2020 emissievrij door dit als voorwaarde in aanbesteding op te nemen” valt er te lezen.

Mobiliteitsfonds
D66 voorziet een fundamentele verandering in de manier waarop we ons verplaatsen door de ontwikkeling van intelligente en elektrische mobiliteit. De reizigers kunnen over niet al te lange tijd een keuze maken uit een duurzame mix van mobiliteitsopties. Het huidige infrastructuurfonds met z’n aparte zuilen voor spoor en wegen moet daarom worden vervangen door een integraal mobiliteitsfonds waaruit combinaties van maatregelen gefinancierd kunnen worden om de bereikbaarheid van deur tot deur te verbeteren.

Nachttreinen
In die combinaties spelen het openbaar vervoer en de trein een belangrijke rol. Het verkiezingsprogramma: “Voor D66 hoort een uitbreiding van het NS-nachtnet hierbij. Met Duitse en Belgische autoriteiten werken we aan goede mobiliteit in de grensregio’s. Economische regio’s zoals Groningen, Twente en Eindhoven moeten vanuit de Randstad dag en nacht goed te bereiken zijn.” Een concreet voorstel in het programma is uitbreiding van het NS-nachtnet naar Almere en Lelystad om vanaf 2020 Schiphol Lelystad Airport te ontsluiten.

Binnen een uur
Van Veldhoven vult aan: “D66 zet erop in dat de reiziger tussen de vier grote steden in de Randstad elke tien minuten een trein kan pakken en dat de reiziger binnen een uur van-deur-tot-deur kan reizen. Dit betekent dat je van je vertrekpunt binnen een kwartier naar het nabijste grote station kunnen reizen, daar per trein binnen het half uur tussen de vier grote steden reist, waarna je binnen een kwartier op de plaats van bestemming bent. Daarnaast vinden we het ook belangrijk dat de treinreis comfortabeler wordt: denk bijvoorbeeld aan goed werkende wifi in elke trein en een stopcontact bij elke zitplaats. Alleen zo maak je het OV een echt aantrekkelijk alternatief voor de auto.”

1 miljard euro
Het is een beeld dat overeenkomsten vertoont met de OV-visie waar NS en de stadsvervoerders afgelopen zomer mee kwamen. Aan die visie hangt ook een prijskaartje: één miljard per jaar extra voor het openbaar vervoer. Van Veldhoven:

D66 kan zich wel wat voorstellen bij de orde van grootte van dit bedrag, ja. De planbureaus voorspellen dat het in de komende decennia twintig tot veertig procent drukker zal worden in het openbaar vervoer. De steden worden steeds drukker en alleen meer asfalt lost de problemen niet op. Inmiddels kosten de files ons zo’n 800 miljoen euro per jaar en is duidelijk dat slimme OV-oplossingen op maat broodnodig zijn.”

Meer concurrentie
Ook wat betreft de organisatie van de spoorsector moet wat betreft D66 het belang van de reiziger voorop staan. Zoals Van Veldhoven het formuleert: “De reiziger moet een betrouwbare verbinding voor een goede prijs krijgen. Na lang onderhandelen stevenen we in Europa af op een inrichting van het spoor waarbij er meer ruimte is voor nieuwe vervoerders, meer innovatie en meer concurrentie.”
In Nederland is de NS vooralsnog de hoofdspeler op het spoor, maar concurrenten krijgen wat D66 betreft kansen op regionale lijnen. “Als de concessie van NS op het hoofdrailnet na 2024 afloopt, ligt alles weer open.”

Geld terug bij vertraging
Meer concurrentie heeft het gevaar in zich dat er meer versnippering ontstaat. D66 is het met Rover eens dat daartegen moet worden opgetreden, zodat er bijvoorbeeld een betere regeling komt voor geld terug bij vertraging. “Voor de reiziger is de lappendeken aan verschillende vervoerders met verschillende regels niet te overzien. Dat geldt voor geld terug bij vertraging, maar bijvoorbeeld ook voor enkelvoudig in- en uitchecken.”

Moties
Passend bij het belang dat D66 aan het openbaar vervoer hecht zijn de moties die Van Veldhoven de afgelopen jaren heeft ingediend. Voorbeelden zijn in juni 2016 de oproep om te streven naar verbetering van de reistijd met de IC direct naar Brussel (aangenomen), een verzoek aan de Autoriteit Consument en Markt om advies uit te brengen over verschillende scenario’s van marktwerking op het spoor (aangenomen) en – samen met het CDA – het verzoek aan de regering om voorbereidingen te treffen om de concessie voor de HSL vanaf 2025, of zoveel eerder als mogelijk, openbaar aan te besteden (aangehouden).

Veiligheid
Toch zijn het niet die moties waar Van Veldhoven het eerst aan denkt. Dat is haar samen met PvdA-collega Hoogland in november 2016 bij de begrotingsbehandeling ingediende voorstel om voldoende budget beschikbaar te stellen voor ‘dubbele bemensing’ op alle treinen. “Met twee conducteurs op elke trein voelen ook de NS-medewerkers zich gesteund in hachelijke situaties. Zo bevordert het voorstel de veiligheid van reizigers en van conducteurs.”

Goedkope treinkaartjes tijdens de daluren
Als fervente automobilisten soms toch gebruikmaken van het openbaar vervoer, klagen ze erover dat het zo duur is. Het stimuleren van het OV-gebruik door één keer per jaar een gratis dagkaart voor de daluren te verstrekken – een idee dat PvdA en CDA ‘sympathiek’ noemen – gaat Van Veldhoven niet ver genoeg.

Ik denk niet dat je fervente autorijders over de streep trekt met één keer per jaar een gratis dagkaart. D66 kiest voor een structurele aanpak door de tarieven van treinkaartjes in de daluren te verlagen.”

Van Veldhoven vervolgt: “Dat maakt het reizen in de daluren namelijk niet alleen aantrekkelijk voor automobilisten, maar het ontlast ook de drukke spitstreinen: treinreizigers die niet per se in de spits hoeven te reizen zullen dan sneller kiezen voor een rit in de daluren. Dubbele winst!”