CDA en D66: onderzoek stoppen met de Fyra

CDA en D66 willen dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de mogelijkheden om definitief stoppen met de Fyra, de falende hogesnelheidstrein die Amsterdam en Brussel had moeten gaan verbinden. Ook GroenLinks wil een onafhankelijk onderzoek, maar dan om te kijken hoeveel geld de Fyra heeft gekost.

"We willen serieus inzicht hebben in de optie stoppen met de Fyra´´, stelt CDA-Kamerlid Sander de Rouwe donderdag. Hij wil kijken wat de consequenties en kosten zijn van het openbreken van de concessie, het recht om op het spoor te rijden. Dat recht is nu in handen van HSA, een dochterbedrijf van NS en KLM. HSA heeft een contract over de Fyra´s met de Italiaanse producent AnsaldoBreda. "Als we stoppen met HSA, zijn we ook de Fyra kwijt´´ concludeert De Rouwe.

HSA
Het contract met HSA is overigens al opengebroken. Het bedrijf won in 2001 de concessie voor de hogesnelheidslijn door een jaarlijkse vergoeding van 148 miljoen te bieden. HSA blijkt dat niet te kunnen betalen. Daarom is nu afgesproken om de concessie vroegtijdig te beëindiging en per 2015 de hogesnelheidslijn samen met het hoofdrailnet te gunnen aan NS. Daardoor hoeft het spoorbedrijf straks minder geld te gaan betalen voor het hogesnelheidsspoor. Als door dat plan een streep komt, moet de lijn opnieuw worden aanbesteed.

Alle opties
D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven stelt dat de beste oplossing gevonden moet worden voor de reiziger en de schatkist. "Daarom moeten we alle scenario´s op een rijtje hebben.´´ Ze hoopt dat het niet nodig is om de concessie open te breken, maar ze wil wel duidelijk hebben wat de mogelijkheden en kosten zijn. Het onderzoek zou door de Rekenkamer of het onderzoeksbureau van de Kamer gedaan moeten worden.

Zelf verzamelen
De Rouwe stelt dat de Tweede Kamer de afgelopen jaren steeds voor voldongen feiten is komen te staan rond de Fyra. "Er worden besluiten genomen en dan moeten we tekenen bij het kruisje. Dat wil ik nu echt voorkomen.´´ Hij vindt dat de Kamer nu aan zet is om informatie te verzamelen, omdat staatssecretaris Wilma Mansveld (Spoor) en NS daar niet mee komen.

Gevaar
Hij noemt de situatie met de Fyra hopeloos. "Eerst wordt de trein met jaren vertraging geleverd en dan is ´ie ook nog eens stuk´´ stelt De Rouwe. Daarnaast is er het gevaar dat de perikelen met de Fyra de staatskas nog flink wat geld gaan kosten, omdat de verliezen van HSA bij NS terechtkomen en de staat de enig aandeelhouder van NS is. NS stelde eerder de extra kosten van de falende Fyra niet aan de reiziger te zullen doorberekenen. De extra kosten wil het spoorbedrijf dekken door de eerder behaalde winsten.

Veel geld
Het CDA beseft dat het openbreken van de concessie veel geld kost. "Het kost veel geld om de concessie open te breken en met een andere partij in zee te gaan. Maar het kost ook veel om hiermee door te gaan. Met een nieuwe concessie hebben we in elk geval de kans dat er een vervoerder met degelijk materiaal op de hogesnelheidslijn gaat rijden´´, vindt de CDA´er.

Andere vervoerders
Overigens stelde Veolia-directeur Manu Lageirse dat opnieuw aanbesteden juist niet in het belang van de reiziger is. Dan zou het nog wel eens vijf jaar kunnen gaan duren voordat er treinen gaan rijden. De directeur vindt het verstandiger om met andere vervoerders te gaan praten. Iets wat Mansveld niet van plan is.

Terugsturen
D66 en CDA zijn niet de eerste partijen die laten blijken dat het geduld met de Fyra op is. Eerder stelden PVV en SP dat de treinen teruggestuurd moesten worden naar Italië. "Als ze dat tenminste halen´´ zei PVV-Kamerlid Machiel de Graaf daar toen over.

Financieel
Overigens pleit ook GroenLinks donderdag voor een onafhankelijk onderzoek, maar dan naar de kosten. Dat onderzoek zou dan gezamenlijk moeten worden uitgevoerd door de Nederlandse Algemene Rekenkamer en het Belgische Rekenhof. Beide instituten zouden moeten nagaan hoeveel de ellende met de Fyra heeft gekost en hoeveel kosten er nog te verwachten zijn. Ook moeten ze onderzoeken of financiële prikkels een goede treinverbinding tussen Nederland en België in de weg staan.

Verantwoordelijkheden
Het initiatief volgt op de gezamenlijke hoorzitting die het Nederlandse en Belgische parlement eind januari hebben gehouden over de Fyra. "Als we samen onze regeringen controleren kunnen overheden niet steeds de verantwoordelijkheden naar elkaar doorschuiven" zegt GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren. Haar Belgische collega van zusterpartij Groen steunt het voorstel en wijst erop dat een goede treinverbinding in het belang is van reizigers in beide landen.

(c) Treinreiziger.nl / ANP. Foto: Rob de Veld