Calamiteitenhospitaal onnodig ingezet na treinongeluk Voorschoten
13 okt 2023 12:12
Na het grote treinongeluk bij Voorschoten eerder dit jaar is het calamiteitenhospitaal in Utrecht in gebruik genomen terwijl dat achteraf niet nodig was. Dat gebeurde door miscommunicatie bij de hulpdiensten. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid constateert dat in een evaluatie in opdracht van de veiligheidsregio Hollands Midden.
Code 50
Het ongeluk gebeurde in de vroege ochtend van 4 april. Bij Voorschoten werd toen aan een deel van het spoor gewerkt. Een goederentrein botste tegen een kraan op het spoor, en daar reed twee minuten later een intercitytrein tegenaan. Twee van de vier delen van de intercity kwamen in een weiland naast het spoor terecht. De man die de bouwkraan bediende, kwam om het leven.
De eerste hulp na het ongeluk verliep volgens de onderzoekers “professioneel, snel en in goede harmonie”, zowel van hulpdiensten als van omwonenden. De eerste mensen ter plekke zagen dat er gewonden uit de trein waren geklommen. Zij gaven daarom het signaal voor een ongeluk met mogelijk veel slachtoffers, ‘code 50’. Die code betekent dat het calamiteitenhospitaal, een noodziekenhuis, wordt geactiveerd. Dat gebeurt niet vaak.
Honderden medewerkers opgetrommeld
Twintig mensen hadden zulke ernstige verwondingen dat ze naar een ziekenhuis moesten worden gebracht, en tien van hen gingen naar Utrecht. De twee ziekenhuizen die het dichtst bij de plek van het ongeluk waren, het Leids Universitair Medisch Centrum in Leiden en het Alrijne in Leiderdorp, wisten niet dat dit zou gebeuren. Zij verwachtten vele tientallen gewonden en trommelden midden in de nacht honderden medewerkers op. Het Alrijne behandelde uiteindelijk vijf gewonden en het LUMC twee.
Daardoor “vroegen zorgmedewerkers zich af waarom zij waren opgeroepen en op stel en sprong naar het ziekenhuis waren gekomen”. Dat is niet goed voor het vertrouwen van medisch personeel in het ziekenhuis en kan de reguliere zorg verstoren, aldus de onderzoekers. Ook het inzetten van het calamiteitenhospitaal was volgens de evaluatie “welbeschouwd onnodig”.
Zelfredzaamheid
Ongeveer dertig mensen in de trein bleven ongedeerd. Zij werden opgevangen door omwonenden. De NS bracht ze daarna als “gestrande reizigers” met een bus naar station Den Haag Centraal, waar ze verder konden reizen. Ze kregen wel nazorg aangeboden, maar “veel werd overgelaten aan de zelfredzaamheid van de treinpassagiers en het is de vraag of zij de weg naar reguliere zorg hebben gevonden”, concludeert het rapport.
(c) ANP
Tja. Wat als de calamiteiten hospitaal wel nodig was en het niet was geopend. Daarom denk ik dat het openen van het calamiteiten hospitaal wel een goede beslissing is geweest. Verder denk ik dat het moeilijk is om bij aanvang van het in veiligheid brengen van mensen na een ongeluk direct kan inzien hoeveel mensen nodig zijn. Geeft een druk op de zorg, maar de gevolgen van onderschatten zijn ook ernstig. M.a.w. je kunt dit nooit goed doen en ik denk dat overschatten minder erg is dan onderschatten.
Ik ben en blijf van mening dat de slachtoffers van het ongeluk, die zonder of met lichte verwondingen naar huis zijn gebracht actief benaderd moeten worden voor nazorg en niet alleen een papiertje mee krijgen van slachtofferhulp. Een van de neven effecten kunnen zijn dat mensen niet snel meer een trein instappen of noodgedwongen thuis blijven of met de auto naar de plek van bestemming gaan om over uitval en problemen door trauma verwerking niet te spreken.
Men dient zich even te verplaatsen naar de eerste hulpverleners ter plaatse en de zware verantwoordelijkheden die op hun schouders drukte. Het is zeer begrijpelijk dat bij het zien van een verongelukt vierdelig dubbeldekstreinstel, men de eerste indruk had dat hier sprake was van een forse ramp met vele tientallen gewonden, waarschijnlijk meerdere zwaargewonden en waarschijnlijk ook meerdere dodelijke slachtoffers. Vanuit die eerste indruk is juist gehandeld, en heeft men de hulpverlening bij eerste gelegenheid opgeschaald. Naar mijn indruk is er hier juist gehandeld.
Vervolgens blijkt dat er in het treinstel de meeste reizigers er redelijk goed vanaf zijn gekomen, en er slechts enkele serieus gewonden waren en (naast de BAM-medewerker op de bouwkraan) geen dodelijke slachtoffers. Achteraf gezien was de inzet van het Noodhospitaal niet nodig. Ook had de communicatie tussen de rampplek en de ziekenhuizen beter gekund. Toch blijft overeind dat men terecht op een minder gunstige afloop was voorbereid. Natuurlijk zal een deel van het opgetrommelde personeel niet blij zijn met de oproep zonder daadwerkelijke inzet. Maar het oude spreekwoord leert *Beter mee verlegen dan om verlegen …* Ik ben benieuwd naar de overige conclusies van de onderzoeken naar de ramp.
Bij het tijdstip waarop het gebeurde had je kunnen bedenken dat het natuurlijk niet om zo heel veel mensen zou gaan. Om 08.00 sóchtends of 17.00 s’middags was dat een ander verhaal geweest.
wat een blunder; leuk voor de zorgmedewerkers die voor de staart van de kat naar LUMC en Alrijne kwamen
Het is idd vervelend dat personeel van de ziekenhuizen achteraf nodeloos zijn opgeroepen. Gelukkig gebeurt dit niet erg vaak, maar met een verongelukte dubbeldekker is het beter om direct te handelen en alles in het werk te zetten dan te denken dat alles meevalt. En vergeet niet dat je onder dit soort situatie je het nooit goed kunt doen. Waar ik wel werkelijk kritiek op heb is dat mensen, die lichamelijk ongeschonden de trein zijn uitgekomen niet actief benaderd zijn voor hulp. Een kaartje voor hulp is niet genoeg. En het niet vragen van gegevens van ongeschonden reizigers voor hulp vind ik het echte leer punt.
En laten we wel wezen dat in de ideale wereld dit ongeluk nooit gebeurd had mogen wezen, maar we weten ook dat alles wat fout kan gaan op een gegeven moment ook fout gaat. Veiligheidskunde probeert de periodes dat het fout gaat zo groot mogelijk te houden.
Als buitenstaander moeilijk te beoordelen wat hier is misgegaan.
Ben nog steeds benieuwd naar de schade als dit met een nieuwere CAF/ICNG trein was gebeurd.
nou, ‘fingers crossed’ dan maar.
Vreemd dat het voormalig militair hospitaal in gekrompen vorm zo makkelijk te activeren is door wat onduidelijke uitspraken te velde terwijl het ten tijde van de COVID te korten nooit aan de orde is gekomen omdat het niet mocht of niet zo geschikt was.
Omdat het maar een griep is dus waarom?
Een pandemie is iets anders dan een calamiteit.