Bernina Express: via de mooiste spoorlijnen van Zwitserland
19 nov 2023 10:00
Zwitserland staat bekend om de spoorlijnen met adembenemende uitzichten. En inderdaad, het land kent vele indrukwekkende trajecten. Zo is de Golden Pass Line, de Gotthard spoorlijn en Gornergratbahn zeker de moeite waard. Maar wat ons betreft verslaat de route van de Bernina Express alles. Het is door velen niet voor niets de mooiste spoorlijn ter wereld genoemd. Wat dat betreft mag de Bernina Express niet ontbreken in onze serie mooiste treinreizen, hier is deel 5.
Wil je zelf van de mooiste treinreizen in Zwitserland genieten? Boek dan een rondreis door Zwitserland via ons nieuwe initiatief Treinrondreis.nl, voor de leukste en mooiste treinreizen in Europa.
De Bernina Express rijdt vanuit Chur, Davos en St. Moritz naar het net in Italië gelegen Tirano. Wij kiezen voor de Bernina Express vanuit Chur. De vier uur durende rit verveeld geen moment. Keer op keer wordt je overdonderd door het prachtige uitzicht. Denk bijvoorbeeld aan het indrukwekkende landwasserviaduct of aan het spiraalviaduct van Brusio.
Albula spoorlijn
De reis begint in de oudste stad van Zwitserland, Chur. Daar vertrekt de trein richting Thusis, waar de Albula spoorlijn begint. De Albula spoorlijn is net als de later volgende Bernina spoorlijn in 2008 uitgeroepen tot werelderfgoed. En wie de rit maakt, snapt ook waarom.
Na Thusis passeert de lijn de Achter-Rijn en gaat het dal van de Albula-rivier in. Hier worden talrijke bruggen en tunnels gepasseerd. Na het station van Solis, 11 kilometer van Thusis, wordt de wilde rivier via de 86 meter hoge Solisbrücke gekruist.
Landwasserviaduct
Hoogtepunt van de Albula spoorlijn is het eerder genoemde Landwasserviaduct, tussen Tiefencastel en Filisur. Dit viaduct is maar liefst 65 meter hoog en 136 meter lang. Bijzonder is ook dat het bouwwerk een bocht maakt van 45 graden. Helemaal bijzonder is hoe snel het viaduct is aangelegd: in maart 1901 werd begonnen met de aanleg en al anderhalf jaar later – in oktober 1902 – rijdt de eerste trein over het viaduct.
Na Filisur vertrekt de trein richting Bergün, een rit van 9 kilometer. Tijdens dit deel overwint de trein een hoogteverschil van 292 meter. Na Bergün blijft de trein klimmen met maar liefst 35 promille. Om het hoogteverschil te overwinnen wordt er gebruik gemaakt van keertunnels. In de berg gaat de trein geheel rond om op een ander hoogte verder te reizen.
Bernina spoorlijn
Na het prachtige uitzicht van de Albula spoorlijn, volgt vanaf Pontresina de minimaal net zo indrukwekkende Bernina spoorlijn. Via 13 tunnels en galerijen en nog eens 52 viaducten en bruggen gaat de reis verder richting eindpunt Tirano.
De spoorbaan dankt zijn naam aan het Berninamassief. Deze formatie in de Zwitsers-Italiaanse Rätische Alpen kent toppen tot ruim 4000 meter, waarbij de Piz Bernina met 4049 het hoogste punt van de Oostelijke Alpen vormt. De Bernina Express komt niet zo hoog, maar bereikt evengoed toch een maximum van 2253 meter. Daarmee is dit het hoogst gelegen grensoverschrijdende treintraject van Europa en een van de hoogste spoorlijnen van Zwitserland.
Nog voordat de Berninapass wordt bereikt, maakt de trein de zogenoemde Montebello-bocht (Montebello kurve). De trein maakt hier een bocht van 180 graden met een minimale radius van 45 meter, waardoor treinreizigers een prachtig uitzicht hebben op de Morteratschgletsjer. Ook de Berinapass is prachtig. Hier passeert de trein het meer Lagio Bianco.
Spiraalviaduct Brusio
Na de Berinapass, volgt station Alp Grüm. De Bernina Express staat hier meestal wat langer stil (een kwartier), en heb je de mogelijkheid om foto’s te maken. Daarna begint de afdaling richting Tirano. Om in korte tijd een groot hoogteverschil te kunnen overwinnen, is er bij Brusio een spiraalviaduct aangelegd. Dit is ook weer een hele bijzondere ervaring. In een cirkelvormige boog daalt de trein af. Dit spraakmakende viaduct wordt vaak als boegbeeld van de Bernina Express gebruikt.
Tirano
Na Brusio komt langzaam maar zeker eindpunt Tirano inzicht , dat zo’n drie kilometer van de grens met Zwitserland ligt. Op het laatste deel van de reis, net als in Tirano, lijkt de Bernina Express wel in een tram te veranderen: de trein rijdt deels over de weg. Auto’s moeten dan geduld hebben totdat de trein voorbij is. De reden dat de trein hier soms over de weg rijdt is simpel: ruimte gebrek.
In Tirano eindigt de treinreis. Al kun je er voor kiezen om de reis voort te zetten met de Bernina Bus naar Lugano. Ook kun je in Tirano overstappen op de regionale trein van de Italiaanse spoorwegen naar Milaan.
Praktische informatie
De Bernina Express is de enige directe trein die Chur met Tirano verbindt. De trein bestaat uit speciale panoramarijtuigen. De ramen kunnen hier niet open. Voor de panoramarijtuigen geldt een toeslag en is reserveren verplicht. Daarnaast heeft de trein (doorgaans) ook een normaal treinstel. Die is toegankelijk zonder reservering. Het leuke is: hier zijn er aan het uiteinde van de trein (of juist vooraan) ook coupes waar de ramen open kunnen. Hierdoor kun je extra mooie foto’s maken.
Natuurlijk is een directe trein het gemakkelijkst. Maar je kunt ook reizen met overstappen. De treinen van Rhätische Bahn, die de treindienst hier verzorgt wachten vrijwel altijd op elkaar. Ieder uur rijdt er een InterRegio vanuit Chur naar St. Moritz. Vanuit St. Moritz rijden er treinen naar Tirano. Je kunt ook er voor kiezen om bij de InterRegio Chur – St. Moritz uit te stappen in Samedan en aan de overzijde van het perron de trein te nemen naar Pontresina. Daar kun je dan overstappen op de regionale stoptrein naar Tirano. Deze route is sneller, maar dus wel met twee keer overstappen.
Grand Panorama Zwitserland 1e klas (v.a. 5 dagen)
Ticket informatie
- Een voltarief treinkaartje Chur – Tirano kost in 2024 66 CHF, dat komt neer op 70 euro. Dat is op basis van een enkele reis en te koop via de SBB. Voor het panoramarijtuig in de Bernina Express betaal je tot 36 CHF extra.
- Interrail is geldig bij de Rhätische Bahn. Maak je gebruik van de reguliere treinen? Dan betaal je geen toeslag. Alleen indien je kiest voor het panoramarijtuig betaal je een toeslag van 36 CHF per persoon / enkele reis.
Tip: Lees ook: Mooiste treinreizen van Zwitserland. Of bekijk onze artikelen over andere beroemde Zwitserse treinreizen. Zoals over de GoldenPass Line, Gotthard Panorama Express en de Pilatusbahn.
Dienstregeling Bernina Express
Trein 975 en 972 rijdt van 10.12.23 t/m 31.03.24 alleen op vrijdag, zaterdag en zondag. Vanaf 5 april t/m 27 oktober rijdt de trein dagelijks. De Bernina Bus rijdt dagelijks vanaf 28 maart t/m 27 oktober 2024. In februari, maart en november rijdt de Bernina Bus daarnaast enkele keren per week.
Treinreiziger.nl mee met de Bernina Express
Uiteraard hebben wij van Treinreiziger.nl ook meerdere keren met de Bernina Express gereisd. In 2019 deden wij dat samen met fotograaf Stefan Verkerk. Hij maakte voor ons de volgende beelden.
In Beeld: Landwasserviaduct
Niet alleen de Bernina Express rijdt via het Landwasserviaduct, maar ook de Glacier Express St. Moritz – Zermatt. Daarnaast rijdt uiteraard de uurlijkse IR Chur – St. Moritz over het beroemde viaduct.
In beeld: Bernina-pass & Lagio Bianco
In Beeld: Brusio Spiraalviaduct
In beeld: Bernina Express trein
Foto’s door Stefan Verkerk.
In beeld: Bernina Express in de sneeuw
Foto’s met dank aan: Rhätische Bahn, Stefan Verkerk en Shutterstock.
Al meerdere keren in ieder jaargetijde de hele rit gedaan. Met de Swiss Travel Pass of Graubündenpass.En ook de andere lijnen in Graubünden gedaan trouwens. Het gaat nooit vervelen en blijft schitterend daar.
Wij hebben niet zulke mooie berglandschappen maar een aantal rondritten met zulke panoramewagons lijkt mij in Nederland wel mogelijk. Enig nadeel is dat wij overal bovenleiding hebben en dat dit niet zo leuk is voor het uitzicht.
Denk aan rondje Randstand of Zwolle-Leeuwarden-Gronignen-Zwolle. In het Zuiden is ook wel wat te bedenken.
De rijtuigen reden ooit, tot begin jaren 200p ook tussen Amsterdam en Arnhem, in de EuroCity naar Interlaken en Chur. Uitsluitend 1e klas. Hier rijdt de trein ook onder de bovenleiding, maar veelal enkel spoor.
NB Heen en terug langs de bollenvelden zou ook nog kunnen. Genoeg bij Heemstede maar ook in Oostelijk-Flevoland. Jammer dat er weinig spoor in Zeeland is. Daar zou je met de bus moeten 🙂 Daarnaast kun je nog Zwolle-Arnhem bedenken of iets door Brabant.
Dries, de EC München-Zürich (4x per dag dacht ik) rijdt met een panoramarijtuig en tussen München en Lindau met een Br218 (diesellokomotief) in dubbeltractie. Tussen Buchloe en Lindau is de spoorlijn niet geëlektrificeerd. Met december 2020 verdwijnt deze treindienst dus je moet snel zijn. Verder rijdt de EC9 tussen Hamburg en Zürich via Düsseldorf met een panorama-rijtuig.
Dan komen de wagons vrij? Die kunnen dan mooi een seizoen in Nederland ingezet worden 🙂 Als het zou mogen.
Mooie herinneringen. 23 dec. 1964 vertrokken uit Utrecht met een extra trein, waarin de beloofde catering ontbrak. ‘s Morgens vroeg bijna een uur wachten in de trein bij Basel BB, dan via een nevenlijn tot Trasadingen en op Zwitsers grondgebied op de zwaartekracht, beteugeld met de schroefremmen in de wagons (die had je nog), het Rijndal in naar Schaffhausen. Daar was weer tractie. Via Romanshorn en Sargans naar Chur, aankomst met ruim 2 uur vertraging, en met nog nét een minuut overstaptijd hollen naar de RhB richting Samaden/Samedan. Bij Solis moest de trein even wachten op een tegentrein, en vele passagiers die net als ik 18 uur niets gedronken hadden, verlieten de trein om wat sneeuw te pakken tegen de dorst. (1964 bood zelfs in Nederland een witte kerst.) Bergün-Preda kun je ook wandelen. Mooist in de herfst als de larixen goudkleurig zijn (in mijn geval 27 okt. 2015, toen via het wandelpad) en spectaculair in de winter (21 febr. 2009, over de voor auto’s gesloten Albulapasweg; je moet wel uitkijken voor de sleetjes die naar beneden komen).