Afscheid van oudste NS dubbeldekkers

Onder belangstelling van enkele honderden treinspotters heeft NS zondag afscheid genomen van de oude dubbeldekkers. De 35 jaar oude treinen verdwijnen tien jaar later dan gepland nu definitief uit de reizigersdienst.

Publiekstrekker

Ter ere van het afscheid is er zondag een speciale afscheidsrit door Nederland gemaakt. Die rit heeft NS in samenwerking met de NVBS, een vereniging voor spoorliefhebbers, georganiseerd. Die rit begon in Amersfoort. Precies de plek waar bijna 35 jaar geleden – op 2 mei 1985 – de officiële openingsrit werd beëindigd.

Waar de oude dubbeldekkers door veel reizigers de laatste jaren als B-treinen werden ervaren, waren de treinen in het begin juist razend populair. Bij de introductie in 1985 werden zelfs speciale promotieritten georganiseerd. En aan belangstelling geen gebrek: binnen enkele uren waren de eerste promotieritten uitverkocht. In de zomer van dat jaar pendelden de DDM-treinen – zoals de treinen formeel heten – dagelijks zes keer heen en weer tussen Amsterdam en Abcoude. Uitsluitend voor promotiedoeleinden.

Inzet

De DDM-treinen zijn de eerste dubbeldekkers van NS. Ze waren oorspronkelijk bedoeld als uitsluitend spitstreinen. Amsterdam – Alkmaar had de primeur. Later volgden ook Amsterdam – Amersfoort, Tilburg / Bergen op Zoom – Dordrecht – Amsterdam en Utrecht – Den Haag. Tot slot werden de treinen ook ingezet van en naar Den Helder.

Om veel spitsreizigers te kunnen vervoeren bestonden de treinen in de beginperiode doorgaans uit zeven rijtuigen. Daarmee boden ze plek aan ruim duizend reizigers.
Later veranderde NS van strategie, en werden de treinen ook buiten de spits ingezet. Treinen met zeven rijtuigen waren dan wel wat veel van het goede. Daarom werden diverse DDM-treinen halverwege de jaren ’90 verkort. De vrijgekomen rijtuigen werden gebruikt om getrokken intercitytreinen te verlengen.

Per getrokken intercitytrein werd er doorgaans één dubbeldeksrijtuig aan toegevoegd. Die deed in de zomer bovendien dienst als fietsrijtuig. Dan werden de banken uit de benedenverdieping weggehaald, zodat er plek ontstond voor fietsen.

Definitief uit dienst

Bijzonder is dat de dubbeldekkers al sinds 1992 door het leven gaan als oude dubbeldekkers. De treinen waren toen nog maar zeven jaar oud, maar doordat NS nieuwe dubbeldekkers kreeg ontstond die bijnaam. De toen nog nieuwe dubbeldekkers – de DDAR – lijken bijzonder veel op de oudste dubbeldekkers. Voor de reiziger was vooral de kleur van stoelen een duidelijk verschil: DDM treinen hebben rode banken, en de DDAR treinen groene banken.

De oude dubbeldekkers zouden oorspronkelijk al veel eerder uit dienst verdwijnen: per december 2009. Doordat de instroom van nieuwe Sprinters (SLT) moeizamer liep dan gepland, werd dat niet gehaald. Maar in september 2010 werden de treinen dan toch echt aan de kant gezet. Maar niet voor lang, zo zou enkele maanden later blijken. Nog dat zelfde jaar, in december, keerden de treinen terug. Reden: door winterweer waren veel SLT treinen defect gegaan.

De terugkeer was niet voor lang. Maar ook vervolgens bleken de oude dubbeldekkers toch weer nodig. In juli 2012 is het – zo lijkt het – dan echt voorbij. De treinen gaan aan de kant. En blijven aan de kant. Maar mede door het Fyra debacle en de sterke reizigersgroei blijkt het afscheid toch niet definitief. In 2016 keert een deel (44) van de 75 rijtuigen toch weer in de reizigersdienst.

Maar nu is het echt voorbij, zegt NS. Eén DDM, de Olifant, blijft bewaard in Het Spoorwegmuseum. Voor de overige rijtuigen wacht de sloop. De rijtuigen worden volgens NS voor 96% gerecycled, waarbij vele onderdelen een tweede leven krijgen in een ander treintype of als nieuw product.

Afscheidsrit

Voor NS en en de NVBS is het definitieve afscheid aanleiding geweest om nog één afscheidsrit te organiseren. Zondag vertrok de trein uit Amersfoort om een rondje te maken door Noord-Holland en Midden-Nederland. De rit is vervolgens weer in Amersfoort Centraal geëindigd.

Machinist Donny Hofmans heeft het eerste gedeelte van de afscheidsrit gereden. Hij vertelt: “Deze dubbeldekker heeft als enige nog een locomotief. Die locomotief is een echte krachtpatser en maakt veel herrie. Heerlijk vind ik dat.”

Donny Hofmans heet op Instagram DDM Donny. Hij legt uit: “Als er iets aan de hand was, werd ik steeds vaker gebeld. Zo zijn mijn collega’s mij DDM Donny gaan noemen. Inmiddels heb ik daar ook maar mijn Instagram-naam van gemaakt.”

In totaal zijn er enkele honderden treinliefhebbers op de afscheidsrit afgekomen.

Voor dit artikel is gebruik gemaakt van een eerder verschenen artikel uit Op de Rails van de NVBS.

Afscheidsrit in beeld

Bovenstaande fotogalerij: © Stefan Verkerk / Treinreiziger.nl.

Nog meer foto’s

De eerste zes foto’s zijn van Silvan Buiting afkomstig. De één na laatste foto is afkomstig van Arjen Hidding en de laatste foto is afkomstig van Daniël de Ruig.

Mogelijk volgt er nog een update in dit artikel.